________________
આનંદઘન પદ - ૯૭
૨૯૧
આવતી નથી. વાઘરી અને કસાઈઓને ત્યાં પણ તે હોય છે માટે તેના પર ભરોસો શું કરવો? ઘરવાસ પણ ખોટોજ છે. જે ઘરને છોડવું પડે, વારંવાર સમારકામ કરવું પડે એનો ભરોસો શો ? શરીર રોગનું ઘર છે. એક એક રૂંવાડે પોણાબળે રોગ રહેલા છે. એ બધા એક સાથે ઊભા થાય તો જીવવુ ભારે પડી જાય તેમ છે. પુણ્યની મહેરબાનીથી બધા દબાયેલા પડ્યા છે માટે જીવનું જીવન શક્ય છે. સંસાર કેટલો દગાખોર છે તે માટે ઈરાનના શાહ મહમદ રેઝા પહેલવીનું દૃષ્ટાંત બરાબર વિચારવા જેવું છે. પુણ્યના ભરોસે રહીને બધાજ પ્રતિવાસુદેવો વાસુદેવ સાથેના યુદ્ધમાં હારીને નરકે સિધાવ્યા છે. આ દેહ તેમાં રહેલો આત્મા, પ્રતિ સમયે ઉદયમાં આવતા કર્મો, તેનાથી પળે પળે સર્જાતા કર્મના નાટકો, તેના કારણે થતા મોહનીયના અજ્ઞાન જનિતભાવો તેમજ પુણ્યના ઉદયે મળેલ ભોગ સામગ્રીઓ બધુંજ વિનાશી છે - માટી છે - ક્ષણભંગુર છે - પરિવર્તનશીલ છે, એમ સમજીને એનો વિશ્વાસ કરવા જેવો નથી અને આત્મસાધના કરવાની મળેલ ઉજ્જવળ તકને ગુમાવવા જેવી નથી. વીજળીના ઝબકારામાં સોઈ પરોવી લેવાં જેવું દુષ્કર સાધનાકાર્ચ આ પ્રાપ્ત ક્ષણભંગુર માનવખોળિયામાં રહીને કરી લેવા જેવું છે - એવો આ પદનો સાર છે.
આભા જોયમાં નથી પણ જ્ઞાળામાં છે. જ્ઞાનથી આભા | ખભેટ છે. આત્મા આત્મામાં સ્થિતિ કરે તો વર્માસ્થિતિને પામે.
મધ અને બુદ્ધિ એ જ્ઞાન તત્વ છે, જ્યારે અહંકાર એ વેટa dવ છે. શબ્દ એ દ્રવ્ય ધ્રુવ છે. અર્થ એ અંતિ છે. ભાવ એ અધ્યાત્મ છે.
તત્ત્વને જાણવું એ વ્યવહારાય છે જ્યારે તત્ત્વાસારી તત્ત્વદષ્ટિ કેળવવી એ નિશ્ચયનય છે.
