________________
આનંદઘન પદ - ૯૬
૨૮૭
-
-
પોતાની નિકટની સખી આગળ કાઢી સાંત્વન પામવાનો પ્રયત્ન કરે છે. પદના અંતે કર્તાનુ નામ અહિંયા નથી તેથી આ પદ રચના યોગીરાજનીજ હશે કે બીજાની તે વિષયમાં શંકા જરૂર ઉત્પન્ન થાય તેમ છે. પદમાં બંભના અને અપરાધી જેવા આકરા શબ્દ પ્રયોગ કર્યા છે તે વસ્તુતત્ત્વનું નિદર્શન કરવા કર્યા હોય એમ સમુચિત જણાય છે માટે તે ઉપર કોઈ ટીકા કરવાનું પ્રયોજના રહેતુ નથી.
- મિથ્યાત્વમુક્તિથી સભ્યત્વ, મોહમુક્તિથી વીતરાગતા, અજ્ઞાનમુક્તિથી સર્વજ્ઞતા અને પ્રદેશમુક્તિથી સિદ્ધત્વછું પ્રાગટ્ય છે.
આત્મા એiા શુદ્ધ સ્વરૂ વીતરાગતાથી વ્યાયાધીશ છે, માટે વ્યાયી છે. સર્વશક્તિમાન હોવાથી નેતા છે. અને તેથી નીતિમાલ છે. જયારે સર્વજ્ઞતાથી આત્મા પ્રમાણ છે, માટે પ્રામાણિક છે.
પણ પૂર્ણમાં સમાય પણ પૂર્ણ અધૂહમાં સમાય નહિ. પૂજું બધું જ હોય, અપૂજું બધું અe | જ હોય. પૂર્ણમાંથી યૂ નીકળે છતાં પૂર્ણ જ રહે.
જ્ઞાનીની અપેક્ષાએ તો બે ગાંડગાંડાનું મિલન તેનું નામ લગ્ન અને તેનું જ નામ સંસાર !