________________
૨૭૨
આનંદઘન પદ - ૯૪
પ્રભુની ચેતના પૂર્ણ વીર્યવાળી અને પોતાની ચેતના નિર્બળ-અબળા માની ઐણભાવે પ્રભુની આગળ પ્રાર્થી રહ્યા છે.
નિરાધાર કેમ મૂકી હો શ્યામ ! મને નિરાધાર કેમ મૂકી; કોઈ નહિ હું કોણ શું બોલું -સહુ આલંબન ટૂંકી - હો શ્યામ.૧..
સંસારી જીવો કર્મમળને ધારણ કરનારા અશુદ્ધ આત્માઓ છે અને મોક્ષે ગયેલા આત્માઓ સર્વથા કર્મમળ રહિત નિર્મળ શુદ્ધાત્માઓ છે. બંનેની વીર્ય શકિતમાં અંતર ઘણું છે. સંસારી જીવની વીર્યશકિત અબળા છે જ્યારે ત્રિકાળજ્ઞાની અંતર્યામી પ્રભુ અનંતશકિતના ઘારક સબળા - સર્વશક્તિમાન છે. આમ પણ પ્રભુને “નિર્બલકે બલ રામ' તરીકે ઓળખાવ્યા છે. બંને વચ્ચેની શક્તિના લેખાજોખા કે માપને આ પદમાં કાઢેલ છે.
આનંદઘનજીની નિર્બળ ચેતના શક્તિ પ્રભુ આગળ પોકારી રહી છે કે હે અબળાના આધાર પ્રભુ ! નાથ વિનાનું જીવન નોધાયું છે. (મીરાબાઈ કહે છે સૂચોરી મેને, નિર્બળ કે બલરામ) હે પ્રભુ ! મેં સાંભળ્યું છે કે નિર્બળને બળવાળાનો આધાર હોય છે. અબળા નારીને આધારે તેનો પતિ હોય છે. દાદર ચડવા પગથિયા આધાર છે. ચાલવાની ગતિમાં સહાયક - આધાર જેમ પગ છે તેમ ઈશ્વર સમીપે લઈ જવામાં આત્માનું અદ્ભુત પરાક્રમ સહાયક છે. સંસારના બાહ્ય આધાર ગમે તેટલા મજબુત હોય છતાં તે ટૂંકી મુદતના છે. મુદત પાકે પછી કોઈ કોઈના માટે આધાર બનતા નથી. આવા નિ:સહાયભૂત - અવિશ્વસનીય આધારના ભરોસે અબળા એવી મને મૂકી તમે મોક્ષના સુખ ભોગવો અને હું અનાથપણું ભોગવું આ કયાંનો ન્યાય ? હે પ્રાણનાથ ! અબલાનો આધાર તેનો પતિ છે. તેનાથી ત્યજાયેલી નારીને પોતાની મનોવ્યથા અન્ય પુરષ આગળ જણાવવી કે બોલવી એ આધાર વિનાના આશરા જેવી નિ:સહાય છે”. હે નાથ ! તમારા વિના મારે કોઈ છે જ નહિ ? હું કોની આગળ જઈને બોલું ? કોણ મારું સાંભળે ? દુનિયા બધી મતલબી છે, સ્વાર્થના સહુ સગા છે. ટૂંકી આવરદાવાળા છે એની આગળ આત્મા પરમાત્માની વાત
વિજ્ઞolણી મોક્ષ છે. વિજ્ઞાળ એટલે જ્ઞાનનો જ્ઞાામાં વિલય અર્થાત જ્ઞાનનું જ્ઞolમાં જ રહેવાપણું.
