________________
૨૪૪
આનંદઘન પદ - ૯૩
નથી. તે બધાની સાથે ત્રી-પ્રેમ-વાત્સલ્યથી વર્તતો હોય છે. જે બધા સાથે સમભાવે - વીતરાગભાવે વર્તે તે પરમાત્મા છે. આત્મા પર જેવો સમય વર્તતો હોય તે સમયે તેવા પ્રકારે વર્તે તે અંતરાત્મા છે. કર્મક્ષયની ક્રિયા ચાલતી હોય ત્યારે કર્મ સામે સખ્તાઈ વાપરે અને કર્મો ઉદયમાં ન આવ્યા હોય તેવા કર્મો પ્રત્યે નરમાશ કે નમતાથી વર્તે પણ રોષ તો ન જ કરે તેને સત્વાલી આત્મા જાણવો, તેને જ્ઞાની અને વ્યાની આત્મા જાણવો. જે બધા સાથે માણસાઈથી વર્તે તે કુશલબુદ્ધિબારક બાહ્ય આત્મા જાણવો અને જે વ્યવહારૂ સુલક્ષણી નીતિને ત્યાગીને અવ્યવહારૂ નીતિ અપનાવે તેને દુરાચારી અઘમ આત્મા જાણવો. તે
જીવો પર એવા પુદ્ગલ પ્રત્યે મમત્વભાવ સેવીને રાગદ્વેષ મોહથી કર્મના પાશમાં બંધાય છે. પૂર્વભવમાં સારા-માઠા સંસ્કારોનો ખડકલો મનોભૂમિ-ચિત્તભૂમિ ઉપર ખડકીને જીવાત્મા આવેલો હોય છે તેને સાધનાકાળ દરમ્યાન દિવસે કે રાત્રે નિદ્રામાં સ્વપ્નદ્વારા બિહામણાં દૃશ્યો વિશેષે કરીને ઉત્પન્ન થાય છે. સામાન્ય માનવીની જાત સાધક કરતાં જુદી હોય છે. આવા જો આ ભવે સભ્ય પુરુષાર્થ કરી લે, બુદ્ધિનો સદુપયોગ કરી લે તો બીજા ભવે દેવી શક્તિ પ્રાપ્ત કરવા શકિતમાન બને તેથી ત્રીજા ભવે પોતેજ દેવ છે એવું આત્મભાન થાય અને ચોથે ભવે અંદરમાં રહેલ દિવ્યતેજનો અનુભવ થવા માંડે.
માનવ થઈને પોતેજ ક્યાં ખોવાઈ ગયો ત્યાં તેને માનવતા ક્યાંથી જડવાની ? માટે આ માનવ ભવમાં લાંબા લાંબા ભાષણો કે વ્યાખ્યાનો આપ્યા કરવા એના કરતા અનુભવ જ્ઞાની ગુરનો બોધ આત્મસાત કરી અંદરની ભૂમિમાં જ્ઞાનનું બીજ વાવી દેવામાં ડહાપણ છે. જે સ્વપરને ખૂબ લાભદાયક છે. જીવન નીકાને સંભાળી લઈ તેની ગતિને આત્મા તરફ વાળી દેવી જેથી દુઃખનો જલ્દીથી અંત આવે.
મુને મારા નાટલીયાને મલવાનો કોડ હું રાખું માડી કઈ મુને બીજો વલેગો ઝોડ મુને. ૧.
જેટલો ભૌતિકવાદ વધશે એટલો ઉપભોકતાવાદ વધશે અને તેટલો આત્મા ભૂલાશે.
