________________
પs
આનંદઘન પદ - ૯૦
ચેતન અને સમતાને પણ બાળચેતનની આવી ચેષ્ટા જોઈને લાગે છે કે નક્કી આ બાળકે અનુભવ રૂપી અમૃત પાન કર્યું હોવું જોઈએ નહિ તો તે સિવાય અંતરમાંથી આટલો બધો શુભભાવોનો પ્રવાહ ઉછળે નહિ. જેમ જેમ ચેતના અને સમતાની વાતો તેને સાંભળવા મળતી જાય છે તેમ તેમ તેનું અંતર આનંદરસમાં ગરકાવ બની જતું હોય છે કે જાણે અત્તરના હોજમાં ડૂબકી મારી ન હોય, તેના એક એક અંગો રોમાંચ અનુભવતા હોય છે, તેના સાડા ત્રણ ક્રોડ રૂવાંટા બધા એક સાથે ઊભા થઈ જાય છે. બાલ ચેતન હવે અનુભૂતિના ઉપરઉપરના પગથિયા સર કરતો જાય છે. એ વાતો સાંભળતા સાંભળતા છકરડા લેતી તેની આંખો - પહોળી થતી આંખો - વિસ્મય - અહોભાવને પામતી, ચકળવિકળ થતી તેની આંખોમાં એટએટલો આનંદ આનંદ આનંદ વર્તતો હોય છે કે તે જોનારના મનને પણ આરપાર વીંધી નાખે છે અને જોનારાઓ પણ પોતે આંશિક સમતા સમાધિને પામે છે.
લોકાલોક પ્રકાશક હૈયું, જણાતાં કારજ સિધ્યું; અંગો અંગ રંગભર રમતાં, આનંદઘન પદ લીધું. મોટી ૩.
પતિ ચેતનરાજ અને માતા સમતાથી જન્મ પામેલ તે બાળચેતનનો આત્મા. આવા છેયાને બાળકને સુમતિ રાણીએ જન્મ આપ્યાથી તેનું ભાવિ તો ઉજળું થઈ ગયું પણ પોતાના સ્વામીની પણ ભાવિકાર્યની અવશ્ય સિદ્ધિ થશે કારણ કે આનંદઘનજીનો આત્મા પોતે અને આનંદનો સાગર પરમેશ્વર અને નિર્મળ બનેલ જ્ઞાનગુણ - ચેતન્યગુણ ત્રણેની એકતા થઈ અથવા તો દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાય ત્રણેનુ મિલન થયું અથવા શ્રદ્ધા - સુમતિ - સમતા (દર્શન-જ્ઞાન-ચારિત્ર) એ ત્રણે પવિત્ર નદીઓની જલરાશિનો ત્રિવેણી સંગમ થયો અર્થાત્ આનંદરૂપ મહાસાગરના મુખ આગળ તેઓનું ભેટવું થયું. આમ આત્માના ત્રણ અંગોનું આપસ આપસમાં મિલન થતાં ત્રણે પરમાનંદમાં આવી જઈ રમમાણ બની રમી રહ્યા છે એટલે જાણે કે અહિં જ મુકિત પદ - આનંદઘન પદ સાધ્ય કરી લીધું એવું એમને લાગી ગયું અર્થાત્ ત્રણેના અંગેઅંગમાં એટલી બધી ખુશી વ્યિાપેલી હતી !
હું જ જ્ઞાન ! હું જ શેય! હું જ જ્ઞાતા! એ ત્રણનું અભેદ પરિણમન તે જ સમ્યકત્વ!
