________________
આનંદઘન પદ - ૮૮
૨૨૯
તુ જ્ઞાન ગુણ સ્વરૂપ નથી. તું તો સમતા છે. દરેક વખતે સમ રહેવું એ તારે કામ છે પણ જાણવું એ તારું સ્વરૂપ નથી. તે જ્ઞાનગુણ આગળ જ્ઞાનાવરણીયનો પડદો પડેલો હોય ત્યાં સુધી જીવાત્મા પોતે જાણી શકે નહિ. જેટલો તે પડદો ખસે તેટલુ જણાય. જ્ઞાન ગુણ તો દર્પણ જેવો છે. જેમ દર્પણ સ્વચ્છ હોય તો તેમાં પ્રતિબિંબિત પદાર્થ જણાય તેમ જ્ઞાનાવરણીય કર્મ તૂટે તો ગુણ જાણવાનું કામ કરી શકે. હે બેન સમતા ! તારો ગુણ બધા સાથે સમત્વ ભાવમાં રહેવાનો છે. કોઈના પણ પ્રત્યે ન રાગ કે ન શ્રેષ, એવો સાત્વિક ગુણે એ તારો સ્વભાવ છે. આત્મામાં અનંત ગુણો છે. પ્રત્યેકનું કાર્ય ભિન્ન ભિન્ન છે. દરેક ગુણનુ પોતાના સ્વભાવ મુજબનું કાર્ય થતું હોવા છતાં આત્મા પોતે બધાથી નિરાળો છે. પોતાના સમભાવને તે ચૂકે નહિ, એવી સામાયિક ચારિત્રની સાધનામાં રહેવું એ તારો ગુણધર્મ છે માટે તારે સમભાવમાં રહી મીની બનવું. તને કોઈ તારા સ્વામીના વિષયમાં પૂછે કે એ સ્વઘરે કયારે આવવાના છે તો તારે કહેવું કે એ કયારે આવશે તે હું જાણતી નથી પણ જ્યારે આવશે ત્યારે તે છુપા રહેવાના નથી. વગર કહ્યું બધાને ખબર પડી જવાની છે માટે આવા માઠા સમાચાર તમારે મને પૂછવા જોઈએ નહિ કેમકે એક તો મને પોતાને જ મારા સ્વામી ઘરે નથી આવતા તેનું ભારે દુ:ખ છે અને તેમાં તમે પાછા આવું પૂછીને દાઝયા પર ડામ દેવા જેવું કરો છો.
(આય વિવેક વધાય) - ભાઈ વિવેક આવીને શુભ સમાચારની જયાં સુધી વધામણી ન આપે ત્યાં સુધી મને કશી ગમ પડે તેમ નથી. (મહાનંદ સુખકી વરનીકા તુમ આવત હમ ગાત) - ભાઈ વિવેક કહે છે કે જ્યાં સુધી તારા સ્વામી ચેતનની વધાઈના સમાચાર લઈને ન આવું ત્યાં સુધી તારે સિદ્ધભગવંતો અને અરિહંત ભગવંતોના ગુણગાનમાં મસ્ત રહેવું, કારણ કે તેમનામાં આનંદનો મહાસાગર છલકાઈ રહ્યો છે અને તેમનો આપણા ઉપર અનંત ઉપકાર છે. વરનીકા એટલે કે તેમના ગુણોને વર્ણવવાથી - ગાવાથી તેમનુ ભજન કીર્તન કરવાથી ભકિતનો અપાર લાભ આપણો આત્મા મેળવે છે તેથી હે બેન સમતા ! સ્વપરને હિતકારી લાભ તું અચૂક લેતી રહેજે, જેથી આપણો આત્મા નિર્મળ અને પવિત્ર બને.
ભાવપ્રાણથી જીવે તે આત્મા જ્યારે દ્રવ્યપ્રાણથી જીવે તે જીવ. '