________________
આનંદઘન પદ - ૮૬
જાગે છે. આ ભાવો એ મિથ્યા એવા કર્મના સંયોગના નિમિત્તથી ઊભા થયેલા છે તેને એક માત્ર ઉપયોગ મુકવા દ્વારા જાણી શકાય છે. ભીતરમાં રહેલા અદષ્ટ તત્વને જોવું - જાણવું યા અનુભવવું હોય તો તેને અંતર ઘટમાં ધ્યાન દ્વારા ડૂબકીઓ મારવી જોઈએ. તેના સિવાય અરૂપી-અમૂર્ત તત્ત્વનો સાક્ષાત્કાર થાય નહિ અને અનુભવ થવો એ તો જ્ઞાનનો એક પ્રકાર છે અને જ્ઞાન તો બેહદ છે એટલે કે તેને સીમા કે હદ નથી. તે વ્યાપક તત્ત્વ છે. તે જ્ઞાનને હું સેવકભાવે સેવી રહી છું અને જ્ઞાનની આરાધના કે પૂજન કરવાથી તેના ઉપર આદર - બહુમાન - અહોભાવ કેળવવાથી તે જ્ઞાન પ્રાપ્ત થાય છે.
સરધા સુમતા ચેતના હો - ચેતન અનુભવ હિ સગતિ ફોરવે નિજ રૂપકી હો - લીને આનંદઘન માંહિ...૪.
સરધા - શ્રદ્ધા, સુમતિ અને ચેતના એ પરમ તત્ત્વ સ્વરૂપી આત્માના પર્યાય વાચક ગુણો છે. તેનું પલટાવું કે સ્થિર રહેવું તે સંયોગો પર અવલંબિત હોવાથી તે આત્માના હદ મર્યાદાની બહારની વસ્તુ ગણાય. આવા પલટાતા ભાવોના અનુભવો તો જીવે ઘણા કર્યા પણ તે બધા સમુદ્રમાં ઊઠતા તરંગોની જેમ વ્યર્થ ગયા. અત્યાર સુધીમાં જીવે સંસારની વિટંબનાઓમાં શકિતઓ ખરચી પણ તે બધી મહેનત નિષ્ફળ ગઈ. હવે વીર્ય શક્તિને પોતાના સ્વરૂપમાં ધ્યાનમાં જોડી, ભીતરના ઊંડાણમાં શું શું થઈ રહ્યું છે, તે જાણવાની જરૂર છે. જ્ઞાનના ઉપયોગને આંતરિક શોધ અર્થે કામે લગાડી સત્યના આગ્રહી થઈ મંડી પડવાની જરૂર છે. તારા આનંદઘન પ્રભુની ભાળ તને મહીંથી - તારી ભીરતમાંથીજ મળશે, બહારથી નહિ.
ચેતનના અનંતા ગુણો એ ચેતનનો પરિવાર છે. જો ચેતન તે ગુણોનો પક્ષપાતી બને અને પોતાની અનંતી વીર્યશકિતને ગુણ પ્રાપ્તિના પુરુષાર્થમાં કામે લગાડી દે તો જે ધ્યાતા છે તે ધ્યેયની સાથે અભેદ પામી જાય અર્થાત્ ચેતન સ્વયં આનંદ રૂપ બની જાય. પછી આનંદ એજ જીવનનો પર્યાય બનીને રહે - આનંદ એજ જીવન બનીને રહે.
સાધક સિદ્ધિ ઈચ્છે છે તેથી પ્રસિદ્ધિથી પર રહે છે.
