________________
આનંદઘન પદ - ૮૬
૨૧૫
ફસાયો. મતલબ રાજયનો જે વડો મંત્રી હતો તેજ છુટી ગયો અને રાજ્યને બેવફા નીવડચો.
કયારેક એવું પણ બને કે રાજા અને મંત્રી બંને સાચા હોય, માર્ગ પર હોય પરંતુ લશ્કરનો સેનાધિપતિ બેવફા નીવડે, તેથી રાજ્યમાં અશાંતિ વધી જાય, આનું નામ પર્યાયનું પલટાવું તે જાણવું. આમાં કોને દોષ આપવો ? ઘરમાં બે રાણી છે એક માનીતી અને બીજી અણમાનીતી. આથી ઘરમાં ફટ પડે. અણમાનીતીના ભાવ બદલાઈ જાય તેથી રાજ્યની પડતી થાય. કેકેયી રાણી અને મંથરા દાસીની જેમ. - સમતાએ સંસારની આવી અનિષ્ટ પ્રવૃતિઓના અનુભવ અનેક વખત કર્યા પછી તેનું ચિત્ત સંસાર ભાવથી પર થઈ વૈરાગ્યવાસિત થવાથી હવે તે સંસારથી છુટવાના વિચાર પર આવી ગઈ છે. સંયોગ-વિયોગ, જન્મ-મરણ, હર્ષ-શોક, રાગ-દ્વેષ, લાભ-નુકસાન, સુખ-દુ:ખ, માન-અપમાન, આધિ-વ્યાધિઉપાધિઓ રૂપી ભૂતાવળથી ભરેલું સંસારનુ સુખ સમતાને ભયાનક - રીવ્ર ભાસવાથી તેનો મનોભાવ શાંતરસ ઈચ્છી રહ્યો છે અને તેથી તેનો આત્મા વૈરાગ્ય રસે રંગાયો છે, તેથી ભયાનક અર્થાત્ રૌદ્રરસ, શાંતરસ અને વૈરાગ્યરસ આ ત્રણ રસથી મહાત્માએ આ પદને શણગાર્યું છે.
સલુણે સાહેબ આવેગે મેરે, આલીરી વીર વિવેક કહો સાચ. મોસું સાચું કહો મેરિડ્યું - સુખ પાયો કે નહિ, કહાની કહા કહું ઉહાંકી -
હિંડોરે ચતુરગતિમાંહિ૧ સલુણે સાહેબ એટલે લુણ કહેતાં મીઠું (નમક) જેનામાં છે એવો મીઠા જેવો બધાંય વ્યંજનો (વાનગી)ને સ્વાદિષ્ટ બનાવનારો સાહ્યબો. નમક પોતે તે સ્વાદીષ્ટ છે જ પણ જેમાં ભળે છે તેને પણ ફરસું - સ્વાદીષ્ટ બનાવે છે. વ્યકિતત્વ વિહોણા માણસ માટે કહેવાય છે કે મીઠા વગરનો છે. આમ સલુણો સાહ્યબો એટલે દમદાર પ્રતિભાશાળી સાહ્યબો. એવાં પ્રતિભાસંપન્ન પ્રભાવશાળી સીમંધર સાહિબા કે જે દેવાધિદેવ છે.
પરને માણવું એય ભૂલ અને પરને જાણવું એય ભૂલ !
