________________
૧૮૬
આનંદઘન પદ - ૮૨
આવો બ્રહ્મચર્યનો મહિમા પૂર્વેના આપ્તપુરુષોએ ગાયો છે.
પ્રભુ! તો સમ અવર ન કોઈ ખલકમેં હરિહર બ્રહ્મા વિગૂતે સોતો મદન જીત્યો તેં પલકમેં પ્રભુ...૧.
હે પાર્શ્વપ્રભુ ! હે રામાનંદન ! તમારી સમાન આ જગતમાં (ખલકમાં) બીજો કોઈ નથી. કહેવાતા મોટા દેવો બ્રહ્મા-વિષ્ણુ અને મહેશ જેવા પણ જે કામદેવના વિષયમાં વિગૂતે - ગૂંચવાઈ ગયા - ચક્કરમાં ચઢી ગયા તે કામદેવને આપે એક ક્ષણવારમાં જીતી લીધો.
ભર્તુહરિએ પણ કોક જગ્યાએ લખ્યું છે કે કામદેવના વિષયમાં હરિહર, બ્રહ્મા-વિષ્ણુ બધાજ ફસાયા છે પણ જો ન ફસાયા હોય તો એક માત્ર જિનેશ્વર દેવ છે.
આ ગુણગાનમાં બીજા દેવોની નિંદા કરવાનો કે હલકાઈ બતાવવાનો આશય નથી. આનંદઘનજીમાં તે હોઈ પણ શકે નહિ. જે ઉચ્ચ ભાવનાથી તે યોગી પદ-૬૭ માં રામ કહો, રહેમાન કહો, કેઉ કાન કહો મહાદેવ રે એવું ગાઈ ગયા છે તે કોઈની પણ નિંદા ટીકા કરે નહિ એમાં એમની વામાનંદન પાર્વપ્રભુની વીતરાગભાવનાને અને મદન પરના વિજયને બહાર લાવવાની જ વાત હોય.
જે કામદેવે દુનિયાના જીવોની અનંતાનંત કાળથી હાલાકી કરી છે તે હાલાકીઓને જડમૂળથી ઉખેડી નાંખવાની હામ એટલે હિમત હે પ્રભુ ! આપે કરી છે. આપના આત્મામાં પ્રભુત્વ રૂપે રહેલી શકિતના સહારે આપે બહાદુરીથી હાલાકીઓનો સામનો કર્યો તેનો આ મત્સ્યલોકમાં જોટો જડવો મુશ્કેલ છે. હે પ્રભો ! આપની પ્રભુતાઈ અને અન્ય દેવોની પ્રભુતાઈમાં આભગાભ જેટલું અંતર છે, આપે વીતરાગ ભાવને આત્મામાં સ્થાપન કરી કામદેવનો સામનો કર્યો. લડતમાં એનો પરાજ્ય કર્યો. આપ તેને જરાપણ આધીન થયા નહિ તે બહુ મોટી વાત છે.
ઉપમિતિમાં મહામોહરાજાના પાટવી કુંવર રાગકેસરીની પાછળ બેઠેલા નાનારાજા તરીકે મકરધ્વજ અર્થાત્ કામદેવનું વર્ણન છે જે વિશ્વ માત્ર ઉપર
વર્ણન અને વેદન એકસાથે યુગપદ્ નહિ હોય.
