________________
શp
આનંદઘન પદ - ૭૨
આજે આત્માનુભૂતિનો માર્ગ લુપ્ત થઈ ગયો છે, પુસ્તકોમાં કંડારાયેલો પડ્યો છે. વધારામાં નવવાદના લડાઈ-ઝઘડા વધ્યા. એટલે મૂળ માતો કયાંય દૂર ફેલાઈ ગયો છે તેથી તે માર્ગ શું છે કયો છે ? કેવો છે ? તે કહી શકાતુ નથી.
જેમ લાકડાનો કીડો લાકડામાં રહીને લાકડાને કોરી ખાય અને પછી લાકડાને બેડોળ અને નકામું બનાવી દે તેમ પ્રભુ દર્શનના વિરહ રૂપ કીડો મારા શરીરને કોરી ખાય છે અને તેથી શૃંગારના સર્વ સાધનો હોવા છતાં તે મારા સુખમાં વધારો નથી કરતા પણ મારી પીડાનેજ વધારે છે. શૃંગારના સાધનો ભોકતા એવા પતિની હાજરીમાં આનંદ આપે પણ તેજ સાધનો પતિના વિરહમાં આકરી પીડા પેદા કરે છે, તેવી સ્થિતિ સમતા પોતે અનુભવી રહી છે.
જહાં તહાં ટુંકું ઢોલન મિત્તા, ભોગી નર વિણ સબ યુગ રીતા રયણી વિહાણી દહાડા થીતા, અજ હુ ન આવે મોહિ છેહા દીતા...૩.
પરમાત્મ સ્વરૂપ સાથે અભેદ રૂપે પરિણમેલા એવા મારા સ્વામીને હું જ્યાં ત્યાં એટલે દરેક ઠેકાણે ઢંઢું છું - ગોતુ છું પણ તે પરમાત્મ સ્વરૂપને. પામનારો અને ભોગવનારો ભોગી મારો સ્વામી મને છોડીને આજે પરનો - પગલનો ભોકતા બન્યો છે. પરમાત્મ તત્ત્વ એ ઢોલની દાંડીએ પીટાય તેવી વસ્તુ નથી. એને માટે તો મોહ નિદ્રામાં સૂતેલી ચેતનાને ઢંઢોળવી પડે છે. ભરત ચક્રવર્તીએ પોતાનો આત્મા ચક્રીપણાના કામકાજમાં ફસાઈ ન જાય અને સતત જાગતો રહે તે માટે શ્રાવકો તૈયાર કરેલા છે તેને સતત જાગૃત રાખ્યા કરે. તેઓ કહેતા કે ચેત, ચેત, નર ચેત, માથે મોત નગારા દેત - જીતો ભવાન્ ! વતે ભી: ! મા હણ મા હણ !
આમ તેને ચેતવનારા - ઢંઢોળનારા શ્રાવકો રાખેલા જેથી સર્વ વિરતિના ધોરી માર્ગે પ્રયાણ ન કરી શકવા છતા અખંડ આત્મ જાગૃતિના બળે અરીસા ભવનમાં વીંટી આંગળીમાંથી સરકી જતાં અડવાણી આંગળીને જોતાં જોતાં ભાવના પર ચડી કેવલજ્ઞાન પામ્યા. છે એવીજ રીતે આત્મતત્વને પામવા સતત જાગૃત રહેનાર મત્યેન્દ્રનાથ
પરપદાર્થનો રાગ આપણી પરિણતિને સ્વરૂપમાંથી ઉખેડે અને સંસારમાં ઢસડે.
