________________
આનંદઘન પદ - ૬૬
૧૦૧
આનંદઘન પ્રભુ પરચો પાયો, ઉતર ગયો દિલ ભેખા...૨.
આનંદઘનજી મહારાજ પૂર્વભવની જબરજસ્ત સાધના કરીને આવેલા હતા. આ ભવમાં કેમ શીઘ સંસાર સાગર તરાય તેવા ભાવ હતા. સાધુ મહાત્માઓની સાચી સંગતિ અને ગરની કૃપા તેમને ફળી. તેમના કાળમાં બાહ્ય ક્રિયાકાંડમાં અધ્યાત્મના નામે સંપ્રદાયવાદ ફુલતો ફાલતો જતો હતો. આ વાદથી નૈતિકતાનુ પતન અને ધર્મનું ખંડન થતું તેઓએ નજરે જોયું. વેષધારી સાધુઓનો વેષ ઉપરનો જે રાગ હતો તેમાં તેઓને મમત્વ અને આગ્રહના દર્શન થયા. પોતાની આચરણાથી વિપરીત આચરણા કરનારની તે કાળમાં પરસ્પર નિંદા ટીકા ખૂબ થતી હતી. આથી સંપ્રદાયમાં રહેવાનો તેમનો ભાવ ઉતરી ગયો અને જ્ઞાનપ્રકાશમાં રહી પોતાના આત્માને સર્વ ઉપાધિભાવમાંથી મુક્ત કરવાના પરષાર્થમાં તેઓ લાગી પડ્યા ત્યારથી પોતાના આત્માની દિવ્યતાના ર્શન રૂપે અંતરમાં પરચા રૂપે ચમત્કાર સર્જાવાની શરૂઆત થઈ અને એમાંથી આ પદની રચના થઈ કે તે સાધુ ભાઈઓ ! મેં
જ્યારે મારા અંતરાત્માના જ્ઞાન પ્રકાશમાં દર્શન કર્યા ત્યારથી (ઉતર ગયો દિલ ભેખા) - આ ભેખ - વેશ વગેરે ઉપરથી મારું દિલ ઉતારી ગયુ અને એમને જંગલની વાટ પકડી.
આનંદઘનજી મહારાજ જણાવી રહ્યા છે કે ગચ્છ - સંપ્રદાય - આશ્રમ " - અખાડા - પંથોના મતવાદમાં પડેલા ગુરુ તે સાચા ગુરુ નહિ પણ કુળગુરુ
છે. આત્મ સાધક સદ્ભર બહુ થોડા છે કે જેમના પુન્યબળે ધરતી માતા ધન્યતા અનુભવે છે. | વાંચ્યા પ્રમાણે આનંદઘનજીના સમયમાં મેડતા શહેરમાં ૮૪ ગચ્છના ઉપાશ્રયો હતા. ગુરુ શિષ્ય વચ્ચે અમુક બાબતમાં મતભેદ થવાથી શિષ્યોએ પોત પોતાના વિચાર પ્રમાણે વાડા-પંથ ઉભા કરેલા. જેટલા ગચ્છ તેટલા તેમના વિચારો હતા. તેઓ પરસ્પર ઝઘડતા હતા. આવી કુગુરુઓની ખંડનાત્મક પ્રવૃતિઓ નજરે જોયા પછી આ પદમાં ચોકખા શબ્દોમાં તે જણાવે છે કે - સાધુભાઈ અપના રૂપ જબ દેખા - દેખા કરતા કૌન કોન ફની કરની - કીના
હૃદયના કંપનને અનુસરીને જે પ્રવર્તન થાય એ અનુકંપા કહેવાય.
