Page Text
________________
યેગશાસ. બેઠા હતા તેવામાં શ્રી હેમચંદ્રને આવતાં જોઈ તેમને એક ઈર્ષાથી કહેવા લાગ્યો કે.
आगतो हेमगोपालो दण्डकम्बलमुद्वहन् । અર્થ–હાથમાં દંડ અને કામળી લઈને હેમ નામને ગોપાલ આવ્યું . શ્રી હેમચંદ્રસૂરિએ જાણ્યું કે મારી મશ્કરીમાં ગેપાળની ઉપમા મને આપી, પણ પિતે અવસર હેવાથી તરત જ તેને પ્રતિકાર કરવા લેકમાં જવાબ આપે કે –
षड्दर्शनपशुपायांश्चारयन जैनवाटके ।।
અર્થ–જન ધર્મ રૂપી વાડામાં છ દર્શન રૂપી પશુઓને ચરાવનાર હું ગોપાલ છું.
આ સાંભળી બ્રાહ્મણો આશ્ચર્યચકિત બની નિરૂત્તર થયા.
એકદા સિદ્ધરાજ જયસિંહને આચાર્યશ્રીએ કહ્યું કે “તારી જગતમાં ખ્યાતિ છે તે વિસ્તારવા માટે હું પંચાંગી વ્યાકરણ કરૂં. રાજાએ હા પાડી. ત્યારે હેમચંદ્રસૂરિએ કહ્યું કે “કામિરમાં શારદા ભંડાર છે ત્યાં આદિ વ્યાકરણની ગંભીર પ્રેત છે કે જે બીજે કોઈ પણ સ્થળે નથી, તે તે તુરત મંગાવે તે વ્યાકરણની રચના કરૂં.” રાજાએ પ્રધાનને તે લેવા મોકલ્યા. પ્રધાને ત્યાં જઈને અગરધૂપ આદિથી શારદા માતાને તુષ્ટ કરવાથી માતાએ આઠ પુસ્તક આપ્યાં, તે લાવીને પ્રધાનએ રાજાને આપ્યાં, રાજાએ સૂરિને આપ્યાં. પછી તેમણે પંચાંગી વ્યાકરણ બનાવ્યું, અને રાજાએ પંડિતોને તેડાવ્યા, બ્રાહ્મણ પંડિતએ રાજાને કહ્યું કે કાશ્મીરમાંથી શારદાભંડારમાંથી લાવેલા તે પુસ્તકની તે નકલ છે ! ખરૂં તો તે ત્યારે કહેવાય કે જે પાણીમાં નાખવાથી તે વ્યાકરણ ભીનું ન થાય તે, રાજાએ જાયું કે આ ષ છે, છતાં આચાર્યશ્રીએ કહ્યું “ખુશીની સાથે, ભલે પ્રમાણુતાની તે કસેટી થાઓ.” પછી પ્રધાન આદિ નગરજનોને લઈ તે વ્યાકરણ કુંડમાં નંખાવ્યું, પણ લેશ માત્ર ભીનું થયું નહિ.
આથી રાજા ઘણો આનંદિત થયે અને તેણે ત્રણ વર્ષ લગી ત્રણસે દામ હંમેશ આપી સેનાના અક્ષરધી તે વ્યાકરણ લખાવ્યું અને હાથીની અંબાડી પર તે સામૈયા સાથે પધરાવી ગામમાં ફેરવ્યું હતું.
પછી હેમરિના વચનથી જયસિંહ રાજાએ કર માફ કર્યો. મરછ જાળ બંધ કરાવી, અને કરોડે સોનૈયા પુણ્યદાનમાં ખર્ચા. આવી રીતે
| SR No. | 006022 |
| Book Title | Yogshastra |
| Original Sutra Author | Hemchandracharya |
| Author | Kesharsuri |
| Publisher | Balchand Sakarchand Shah |
| Publication Year | 1959 |
| Total Pages | 416 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 9 MB |