________________
いく
દ્વિતીય પ્રકાશ
मित्रपुत्रकलत्राणि भ्रातरः पितरोपि हि ।
संसज्जन्ति क्षणमपि न म्लेच्छैरिव तस्करैः ॥ ७१ ॥
તેમજ ચારી કરનારનાં મિત્ર, પુત્ર, સ્ત્રી, ભાઈએ, અને માતા
પિતાએ વિગેરે જેમ મ્લેચ્છની સાથે તેમ તે ચારની સાથે [ રાજઈંડના ભયથી યા પાપના ભયથી ] એક ક્ષણમાત્ર પશુ સંસ કરતાં નથી.
संबंध्यपि निगृह्यते चौर्यान्मंडूकवन्नृपैः ।
चौरोपि त्यक्तचौर्यः स्यात्स्वर्गभाग रोहिणेयवत् ॥ ७२ ॥
ચારી કરવાવાળા પેાતાના સ’બંધીનેા પણ મંડુકની માફક રાજએ નિગ્રહ કરે છે. અને ચાર હાય તા પણ ચારીના ત્યાગ કરવાથી રાહિણીયાની માફ્ક સ્વર્ગને ભોગવનાર દેવ થાય છે.
( તે અન્ને દૃષ્ટાંતે ખતાવે છે). એન્નાતર નામના નગરમાં મૂલદેવ રાજા રાજ્ય કરતા હતા. તેના રાજ્યમાં ચારના એટલે બધા ઉપદ્રવ વધી પડયા હતા કે, ધન માલ વિનાનાં સ ંખ્યાબંધ કુટુ એ નિરાધાર સ્થિતિમાં આવી પડયાં હતાં. એક દિવસે પ્રજાના આગેવાન લેાકાએ એકઠા થઈ રાજાને વિજ્ઞપ્તિ કરી કે, હે રાજન્ કાંતા ચારાથી અમારા ધન માલનું રક્ષણ કરો, નહિતર અમને રજા આપે। તા બીજા નિરૂપદ્રવ રાજ્યમાં જઈ ને રહીએ. આ સાંભળતાંજ રાજા એકદમ આવેશમાં આવી ગયા અને એલી ઉઠયા કે, અહા! મારી પ્રજા આટલી બધી દુઃખી ! અરે ! મારા નિમકહલાલ કાટવાળ શું કાંઈ ખખર રાખતા નથી? તત્કાળ રાજાએ કેટવાળને ખેલાવ્યા, કેટવાળ ઉદાસીન ચેહર રાના સન્મુખ હાથ જોડી કહેવા લાગ્યા, મહારાજ ! અમે સર્વે નિર્દોષ છીએ, અમે આખી રાત ચારાની શોધમાં છીએ, પણ ચેારા હાથ લાગતા નથી. છતાં આપના માનવામાં ન આવે તે, આ કાટવાળમુદ્રા બીજાને અર્પણ કરી. રાજા સ્તબ્ધ થઈ ગયા. ચોર કાઇ મહાન પ્રચંડ અને શકિત માન જણાય છે. કાટવાળ વિગેરે નિર્દોષ હોય એ તેના ચહેરા અને વચના પરથી જણાઈ આવે છે. સભા વિસર્જન કરી ચાર શેાધવા માટે રાજા પાતે ગુસ ખડ્રગ લઈ નીકળી પડયા. ચારનાં સ્થાનકે રાજા ઘાણ કર્યાં, આખરે થાકી એક દેવલમાં સૂઈ ગયા. મધ્ય રાત્રિના સમયે કાઇ એક મંડુક નામના ચાર ત્યાં આભ્યા, અને ઉચ્