________________
દ્વિતિય પ્રકાશ બીજા દેવની આજ્ઞા શા માટે માન્ય ન કરવી?
કુદેવનું લક્ષણ. ये स्त्रीशस्त्राक्षसूत्रादि, रागाधंककलंकिताः ।
निग्रहानुग्रहपरा स्ते, देवाः स्युन मुक्तये ॥ ६॥ - જે દેવે સ્ત્રી, શસ્ત્ર અને જપમાલાદિ રાગના ચિન્હોથી દૂષિત છે અને બીજાને નિગ્રહ તથા અનુગ્રહ કરવામાં તત્પર છે, તે દેવોના ઉપાસનાદિ મુકિતને માટે થતા નથી,
વિવેચન–સ્રી રાગનું કારણ છે. જે પિતે નિરોગી હેય તે સ્ત્રી રાખવાનું પ્રયોજન શું ? સંસારના સામાન્ય મનુષ્યો પણ મી આદિ કુંદમાં ફસાયેલા છે, તે તેના કરતાં આ દેવામાં અધિકતા શાની? રાગને જય કરે એ અતિ દુષ્કર છે, તે તે સ્ત્રી પાસે હેવાથી સ્પષ્ટ સમજી શકાય છે કે હજી તે જય તેમનાથી બની શક નથી. જ્યાં રાગ હોય ત્યાં અવશ્ય ષ પણ પ્રકટ થાય છે, જ્યાં સુધી રાગ દ્વેષરૂપ બીજ દગ્ધ થયાં નથી, ત્યાં સુધી સંસાર પરિભ્રમણના અંકુશ કદી શાંત થવાના નથી, અને સંસાર બ્રમણ ગયું નથી ત્યાં સુધી પ્રાકૃત મનુષ્યથી તેમાં આધતા શાની?
શસ પાસે રાખનારને અવશ્ય માથે કોઈ શત્રુ છે, અથવા કેઈ બીજા તરફથી ભય છે, યા પિતાનામાં નિર્બળતા છે, કે જેથી શસ રાખવાની જરૂર પડે છે, શસ્ત્ર પ્રહાર કરવાવાળામાં અવશ્ય દ્વેષ હોય ત્યાં પણ સંસાર ભ્રમણનાં બીજ કાયમ જ છે.
માળા રાખનાર દેવ કોના નામની માળા ફેરવે છે? શા માટે ફેરવે છે? આથીજ જણાઈ શકે છે કે તેમને માથે કેઈ બીજા મેટા દેવ છે, કે જેના નામને જાપ તે કરે છે તેમજ એમ પણ સમજી શકાય છે કે હજી તે દેવમાં ન્યૂનતા છે કે જે ન્યુનતા પૂર્ણ કરવા માટે આશાથી બીજાની પાસે યાચના કરવારૂપ જપમાળા ફેરવવામાં આવે છે.
- સેવકે ઉપર અનુગ્રહ કરે, અને બીજાઓને નિગ્રહ કરવો એ પણ રાગ દ્વેષનું જ લક્ષણ છે.
આવા દે તેજ સંસારાસક્ત હોવાથી સંસાર તરી શકયા
