Page Text
________________
દ્વિતીય પ્રકાશ.
વિવેચન–જ્ઞાનરૂપ વૃક્ષનું મૂળ સમ્યકત્વ છે. જે મૂળ ન હોય તે વૃક્ષ હેતું નથી, તેમ સમ્યક્ત્વ ન હોય તે જ્ઞાન હતું નથી પુણ્ય રૂપ નગરનાં દ્વાર તુલ્ય સમ્યકત્વ છે. જે દ્વાર ન હોય તે શહેરમાં પ્રવેશ થતો નથી, તેમ સમત્વ ન હોય તે પુણ્યાનુબંધી પુણ્ય હેતું નથી. મોક્ષરૂપ મહેલના પાયાતુલ્ય સમ્ય
ત્વ છે. જે પાયા ન હોય તે મહેલ બનતા નથી, તેમ સમ્યકત્વ ન હોય તે મેક્ષ મળતું નથી. સર્વ સંપદાના નિધાન સરખું સમ્યક્ત્વ છે. જેમ રત્નના આધારભૂત સમુદ્ર છે, તેમ ગુણ તેના આધારવાળું સયત્વ છે, ચારિત્રરૂપ ધનનાં પાત્ર સરખું સમ્યકત્વ છે. જેમ આધાર સિવાય ધન રહી શકતું નથી, તેમ ચારિત્ર રૂપ ધન, સમ્યક્ત્વ રૂપ આધાર સિવાય રહી શકતું નથી. આવા ઉત્તમ સમ્યકત્વની કેણ પ્રશંસા ન કરે ! સુર્યોદય થયે જેમ અંધકારને પ્રચાર ટકી શક્તા નથી, તેમ સમ્યકતથી વાસિત મનુષ્યમાં અજ્ઞાન અંધકાર રહી શકતું નથી. તિર્યંચ અને નરકનાં દ્વાર બંધ કરવા માટે સમ્યકત્વ દઢ અર્ગલા સરખું છે; અને દેવ, માનવ તથા મોક્ષસુખનાં દ્વાર ખોલવા માટે સમ્યકત્વ એક કુંચી સરખું છે. જે સમ્યકત્વ મેળવ્યા પહેલાં આયુષ્યને બંધ ન કર્યો હોય અને આયુષ્ય બંધ પહેલાં સમ્યફત્વ ત્યાગ ન કર્યું હોય તે તે જીવ વૈમાનિક દેવ સિવાય બીજું આયુષ્ય નજ બાંધે. એક અંતર મુહૂર્ત માત્ર પણ આ સમ્યકત્વની સેવા કરીને જે તેને ત્યાગ કર્યો હોય તે પણ તે જીવ સંસારમાં ઘણે વખત પરિભ્રમણ નથી કરતા; તે જે મનુષ્યો તે સમ્યક્ત્વનું નિરંતર સેવન કરે છે તેને નિરંતર ધારણ કરે છે, તે જ ઘણુજ છેડા વખતમાં મેક્ષ મેળવે તેમાં આશ્ચર્ય શું?
મિથ્યાત્વનું સ્વરૂપ,
अदेवे देवबुद्धिर्या, गुरुधीरगुरौच या।
अधर्मे धर्मबुद्धिश्च, मिथ्यात्वं तद्विपर्ययात् ॥ ३ ॥ દેવના ગુણે જેમાં ન હોય છતાં તેમાં દેવપણાની બુદ્ધિ કરવી, ગુરૂના ગુણે ન હોય છતા તેમાં ગુરૂપણની ભાવના રાખ
| SR No. | 006022 |
| Book Title | Yogshastra |
| Original Sutra Author | Hemchandracharya |
| Author | Kesharsuri |
| Publisher | Balchand Sakarchand Shah |
| Publication Year | 1959 |
| Total Pages | 416 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 9 MB |