________________
[૨૮] શ્રી નિગોદછત્રીશી–ભાષાન્તરે. કારણ તે વિવક્ષિત નિમેદની અવગાહનાથી વ્યતિરિકત (ભિન્ન) નિગદના દેશવિભાગે તે વિવક્ષિત ગેળામાં (નિમેદાવગાહનામાં) સંકમેલા હોય છે, અને એ પ્રમાણે લોકને વિષે અસંખ્ય ગેળા ઉત્પન્ન થાય છે, (ક૯પી શકાય છે, ) કારણ કે સંપુર્ણ લકાકાશ નિગેના સમૂહ વડે રૂંધાયલ-રોકાયેલા છે, અને નિગેદની અવગાહના અસંખ્યાતમા ભાગ પ્રમાણે છે, અને દરેક નિગાદની અવગાહનામાં ગેળાની નિષ્પત્તિ થાય છે (માટે લેકમાં અસંખ્ય ગેળા નિપજે છે,) સ્થાપના હવે (એ પ્રમાણે ગેળાઓ અસંખ્ય છે તો) જે ઉત્કૃષ્ટ પદ કહ્યું તે દરેક ગાળામાં હોય તે જાણવું કે ઉત્કૃષ્ટપદ બીજી કોઈ રીતે જાણવું ? એ આશંકાના સમાધાનમાં ગ્રંથકાર કહે છે –
અવતરણ-પૂર્વ ગાથામાં કહેલી ગેળા નિપજાવવાની રીતિ પ્રમાણે એક ગાળાની અવગાહના ( એક ગેળાનું ક્ષેત્ર) એક નિમેદની અવગાહના પ્રમાણ એટલે અંગુલના અસંખ્યાતમા ભાગ પ્રમાણ છે, અને ચાર રજજુ આદિ પ્રમાણુવાળા અને સંખ્ય જનાત્મક લાકમાં સર્વત્ર નિગેદા ભરેલી હોવાથી અંગુળના અસંખ્યાતમા ભાગ પ્રમાણુના અખંડ ગેળા પણ અસં
ખ્યાત બની શકે, અને ઉત્કૃષ્ટ પદ અખંડ ગાળામાં કહ્યું છે તે દરેક ગાળામાં ઉત્કૃષ્ટ પદની પ્રાપ્તિ થવાથી અસંખ્ય ઉત્કૃષ્ટ પદ થાય છે, તો હવે એ પ્રમાણે ઉત્કૃષ્ટ પદ દરેક ગાળામાં એકેક ગણતાં અસંખ્ય ઉત્કૃષ્ટ પદ ગણવાં કે એ સંબંધમાં બીજી કઈ ઉત્કૃષ્ટ પદ ગણવાની રીત છે ? તે સંબંધમાં હવે કહેવાય છે. ववहारनएण इमं, उकोसपयावि इत्तिया चेव । जं पुण उकोसपयं, निच्छइयं होइ तं वुच्छं ॥९॥ સર્વ નિગેદે સરખી રીતે સર્વ લોકમાં સદાકાળ રહેલી છે, અસંખ્ય નિગેદે તો છે, પણ લોકાકાશમાં નિગોદને ગેળો બને એવી ભિન્નતા લેકાકાશ માં કંઈ પણ નથી. તે કારણથીજ અમુક નિગોદને મુખ્ય ગણુને પછી તે ઉપરથી બીજી નિગેની સ્પર્શના સહિત એક ગોળાની કલ્પના કરવી પડે છે, અને તે રીતે કપેલા અસંખ્ય ગોળા થઈ શકે છે. વળી એ ગોળાની કલ્પના પણ ઉત્કૃષ્ટપદની પ્રાપ્તિ આણવા માટે કરવી પડે છે.
