________________
[૨૨૬]
શ્રી નિગદછત્રીશી–ભાષાન્તર.
બીજા આકાશપ્રદેશમાં પણ વ્યાપ્ત થઈને રહે છે. એ પ્રમાણે એક ગેળા બને છે. તેની સ્થાપના આ પ્રમાણે –
અવતરણ–વિવક્ષિત એક ગાળા સિવાય બીજા અસંખ્ય ગેળા છે તે તે બીજા બીજા ગેળાએ કેવી રીતે કલ્પવા તેને ઉપાય દર્શાવે છે. तत्तोच्चियगोलाओ, उक्कोसपयं मुइत्तु जो अन्नो । होइ निगोओ तंमिवि, अन्नो निप्फजई गोलो ॥७॥
જાથાર્થ-એજ ગાળામાં ઉત્કૃષ્ટપદ વજીને-મૂકીને છોડીને જે બીજી નિગોદ રહી છે, તે નિગાદમાં પણ બીજે ગળે ઉત્પન્ન થાય છે.
કીર્થ–પૂર્વોક્ત લક્ષણવાળા (૬ કી ગાથામાં કહેલા) ગેળાને આથયિ બીજે ગાળો નિપજે છે, તે કેવી રીતે નિપજે છે? તે કહેવાય છે–પૂર્વે કહેલા ગેળાનું જે ઉત્કૃષ્ટપદ તેને (તે ઉત્કૃષ્ટ
૧ બીજા આકાશ પ્રદેશમાં વ્યાપ્ત થવાનું કારણ પોતાની અંગુલી સંખ્યતમભાગની અવગાહના પૂર્ણ કરવા માટે છે. કારણ કે કલ્પના તરીકે વિવક્ષિત ૧૦૦૦૦ (દશહજાર) આકાશ પ્રદેશ પ્રમાણ અવગાહનાવાળી નિગોદમાં જે નિદો એક આકાશ પ્રદેશની હાનિ વડે રહેલી છે તે નિગેદેએ ૮૯૯૯ આકાશ પ્રદેશે તે વિવક્ષિત અવગાહનામાં સ્પર્યા છે, અને એક આકાશ પ્રદેશ તે વિવક્ષિત અવગાહનાથી વ્યતિરિક્ત (બીજા) આકાશનો સ્પર્શેલો છે. એ પ્રમાણે વિવક્ષિત નિગોદાવગાહનામાં જેટલા આકાશ પ્રદેશની હાનિએ બીજી નિદે રહી હોય એટલે બીજી નિગોદેએ જેટલા આકાશપ્રદેશ વિવક્ષિત અવગાહનામાંના ઓછા સ્પર્યા હોય તે નિગોદે તેટલા બીજા આકાશપ્રદેશ સ્પર્શીને રહે છે, કારણ કે અવગાહના તે જધન્યમાં જઘન્ય અંગુલના અસંખ્યાતમા ભાગથી ભૂત હોતી નથી, એ પ્રમાણે પ્રદેશ હાનિ વૃદ્ધિએ રહેલી વિષમાવગાહી નિગેની કેટલીક અવગાહના વિવક્ષિત નિગોદાવગાહનામાં આવી પડેલી હોય છે, અને કેટલીક અવગાહના વિવક્ષિત નિગોદાવગાહનાથી બહારના આકાશમાં વ્યાપ્ત થયેલી હોય છે. એમ વિષમાવગાહી નિગેની અવગાહના બે વિભાગમાં વિભકત થયેલી હોય છે.
