________________
t૧૨૦]
બબ્ધ છત્રીશી-ભાષાન્તર. જીવરાશિ ગણ, તથા બીજી એક વકાગતિવડે જે જે ઉત્પન્ન થાય છે, તેમાં જેટલા પ્રથમ સમયવતિ જીવે છે તે સર્વે
એમાં સ્થાપનાકૃતિ પ્રમાણે જુગતિ ૨ પ્રકારે, એકવક્રા ચાર પ્રકારે ઈત્યાદિ જાણવું. વાસ્તવિકરીતે તે એકેક પ્રકારની ગણાય.
પુનઃ મારણતિક સમુદ્દઘાતને પ્રાપ્ત થએલે જીવ ઇલિકાગતિએ ૫ભવમાં ઉત્પન્ન થાય છે, અને મરણસમુદ્દઘાતમાં ન વર્તાતે જીવ બીજી કન્દુકગતિએ પણ ઉત્પન્ન થાય છે. તેને સંક્ષિપ્તાથ આ પ્રમાણે –
૨ દિતિ –ળ જેમ પિતાનું આગવું શરીર આગળ ફેંકીને ત્યારબાદ પાછળના શરીરને સંકોચીને ઈષ્ટ સ્થાને જાય છે, તેમ જીવ પણ પ્રથમ આત્મપ્રદેશોને દીર્ઘ દંડાકાર કરી ઉત્પત્તિસ્થાને પહોંચે છે, તે વખતે મરણસ્થાન અને ઉત્પત્તિસ્થાન એ બન્ને સ્થાનમાં અને અન્તરાલમાં પણ આત્મપ્રદેશની દીર્ઘણિ લંબાયેલી હોય છે. ત્યારબાદ મરણસ્થાનથી આત્મપ્રદેશોને સંહરીલઈ સર્વઆત્મપ્રદેશો ઉત્પત્તિસ્થાને ખેંચી લે છે તે ઈલિકાગતિ.
૨ ટુતિ –દંડ જેમ સવશે ઉછળીને અન્ય સ્થાને જઈ ૫હોંચે છે, તેમ આત્મા પણ સર્વ આત્મપ્રદેશવડે પિંડિત થયો છતેજ દડાની માફક અથવા તેમના ગેળાની પેઠે ઉત્પત્તિસ્થાનમાં પહોંચી જાય તે કદ્કગતિ સંસારીજીવોને અને સિદ્ધને પણ હોય છે. (સિદ્ધપરમાત્માને ઇલિકાગતિ ન હોય).
પુનઃ જુગતિ આદિ પાંચ પ્રકારની ગતિઓના પ્રવેશનિર્ગમમાર્ગ આ પ્રમાણે—
૨ કુતિ-ઊલેકથી અલેકે અથવા અલેથી ઉર્વ લેકે, તથા પૂર્વથી પશ્ચિમદિશામાં, પશ્ચિમથી પૂર્વ દિશામાં ઈત્યાદિરીતે સમશ્રેણીએ (સીધીલીટીઓ) ઉત્પન્ન થતાં જુગતિ હોય છે.
૨ ફુલાવતિ –દિશિમાંથી નીકળી અધ: વા ઉર્વ ઉત્પન્ન થવું હોય તે, એકવક્રાગતિ થાય. કારણકે દિશિમાંથી નિકળી ઉત્પત્તિસ્થાનની સમણિમાં આવી ત્યાંથી ઉત્પત્તિસ્થાને પહોંચે ઈત્યાદિરીતે એમાં અનેક ભાંગા પણ ઉપજે તે સ્વયં વિચારવા.
૨ દિવસ-રાસનાડી બહાર અલેકમાં દિશિથી નિકળી વસ નાડીમાં પ્રવેશી ઉદ્ઘલેકે સન્મુખદિશિમાં ઉત્પન્ન થાય ત્યારે દિવક્રાગતિ
