________________
દ્વાર ૧લું (૪ શું પૂજા ત્રિકનું સ્વરૂપ )
અથવા પૂર્વે કહેલા ત્રણ પ્રકારના પ્રણામમાંથી કઇ પણ એક પ્રણામ કરતી વખતે પ્રથમ (મસ્તકને નમાવવા પૂર્વક) મસ્તક સન્મુખ રહેલી અંજલીને મસ્તક સન્મુખજ દક્ષિણાવર્ત ( જમણી પદ્ધતિએ) મંડલાકારે ભમાવવી, અને તે પ્રમાણે (૩ વાર ૩ અંજલિબ્રમણ સહિત) ૩ વાર મસ્તક નમાવવું તે પણ બીજી રીતે ૩ પ્રકારના પ્રણામ જાણવા
અહિં વિશેષ એ છે કે સ્ત્રીઓએ અંજલિબદ્ધ પ્રણામ વખતે હાથ ઊંચા કરી મસ્તકે લગાડવા નહિં, પરન્તુ યથાસ્થાને જ રાખી ૩ વાર અંજલિબ્રમણ કરી મસ્તક નમાવવું, શકસ્તવાદિમાં પણ એ પ્રમાણે વિધિ સાચવ, (ધર્મ એ વૃત્તિમાં શ્રીસંઘાચાર મહાભાષ્યની વૃત્તિ).
ઝવતા-૩ પ્રકારની પૂજા ( ૪થું ત્રિક) કહેવાય છેગંગા--માવા -પુwહારશુહિં જૂથતિમાં पंचुवयारा अट्ठो-वयार सबोवयारा वा ॥१०॥
શબ્દાર્થ – કં = અંગપૂજા
શુહિં=સ્તુતિપૂજા વડે મા= અગ્રપૂજા
પૂતિ = ૩ પ્રકારની પૂજા છે મા = ભાવપૂજા
પંજુવા= પંચેપારી પૂજા મેરા = (એ ૩) ભેદથી કોયાર= અષ્ટપચારી પૂજા પુw = પુષ્ય પૂજા વડે
સવાર = સર્વોપચાર પૂજા માહાર = નેવેદ્ય પૂજા વડે | વા= અથવા (બીજી રીતે)
જાથાર્થ–પુષ્પ વડે નેવેદ્ય વડે અને સ્તુતિ વડે અનુક્રમે અંગપૂજા અગ્રપૂજા અને ભાવપૂજાના ભેદથી ૩ પ્રકારની પૂજા ગણાય છે, અથવા પંપચારી અષ્ટાચારી અને સર્વોપચારી એમ બીજી રીતે પણ ૩ પ્રકારની પૂજા ગણાય છે
કરવાથી દ્વિઅંગપ્રણામ, ૨ હાથ અને શીર્ષવડે ત્રિઅંગપ્રણામ, ૨ હાથ ૨ જાનુ વડે ચતુરંગ પ્રણામ, અને એ ચાર તથા શીર્ષ વડે પંચાંગ પ્રણામ. એમ ૫ પ્રકારને પણ પ્રણામ કહ્યો છે. (શ્રીધર્મસંગ્રહ ગા. ૬૧ મીની વૃત્તિ.)
