________________
જ
છે. આથી જ તે અશુદ્ધ આત્મતત્ત્વને (અપરબ્રહ્મને) શબ્દબ્રહ્મ કહેવાય છે. શબ્દોથી વર્ણવી શકાય તે શબ્દબ્રહ્મ છે. પરમબદ્ઘ શબ્દાતીત (વચનાતીત) છે. તેનું વર્ણન કરવાનું સામર્થ્ય શબ્દોમાં નથી.
જ
આ પૂર્વે જણાવ્યા મુજબ સામર્થ્યયોગમાં જ અનુભવજ્ઞાનની–પ્રાતિભજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ થાય છે અને સામર્થ્યયોગ શાસ્ત્રયોગની પૂર્ણતા પછી પ્રાપ્ત થાય છે. તેથી અહીં જણાવ્યું છે કે શાસ્ત્રદૃષ્ટિથી સકલ શબ્દબ્રહ્મનું જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરીને મુનિભગવન્તો (સામર્થ્યયોગના યોગી મહાત્માઓ) અનુભવ વડે પરમબ્રહ્મને પ્રાપ્ત કરે છે. અર્થાદ્ સાક્ષાફ્ દેખે છે. આ પરમબ્રહ્મ સ્વયં સંવેદ્ય છે. કારણ કે તેને જોવા માટે અન્ય કોઈની આવશ્યકતા નથી. તે સ્વયં પ્રકાશસ્વરૂપ હોવાથી પોતાની મેળે જ પ્રકાશિત થાય છે. દીવાને જોવા માટે જેમ અન્ય દીવાની અપેક્ષા નથી રહેતી તેમ પરમબ્રહ્મને જોવા માટે અન્ય કોઈની અપેક્ષા નથી. સ્વસંવેદ્ય અનન્તજ્ઞાનમય પરમબ્રહ્મ અનુભવથી જ અધિગમ્ય છે. પરમબ્રહ્મ અને અનુભવ કથંચિદ્ અભિન્ન છે. તેથી ‘અનુભવ વડે સ્વસંવેદ્ય પરમબ્રહ્મને મુનિ ભગવન્તો જાણે છે.’ આ પ્રમાણે જણાવવામાં કોઈ દોષ નથી.. વગેરે જાણકાર પાસેથી સમજી લેવું જોઈએ. અન્તે શાસ્ત્રયોગની પ્રકૃષ્ટ સાધના વડે સામર્થ્યયોગને પ્રાપ્ત કરી પરમબ્રહ્મને પામવા માટે પ્રયત્નશીલ બની રહીએ એ જ એક શુભાભિલાષા.
।। इति श्रीज्ञानसारप्रकरणे षड्विंशतितममनुभवाष्टकम् ।।
૮૫
....
