Gyansara Prakaran Part 02

SR No.: 006014
Original Sutra Author: N/A
Author: Chandraguptasuri
Publisher: Anekant Prakashan Jain Religious Trust
Publication Year: 2008
Total Pages: 146
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 10 MB

Page 25

નથી. સમગ્ર જગત સામે જોનારા પણ આત્માની સામે નથી જોતા – એ બાહ્યદષ્ટિનો પ્રભાવ છે. તત્ત્વદષ્ટિમાં એવું નથી બનતું. આત્મદર્શન થવાથી જગતના દર્શનની અપેક્ષા જ રહેતી નથી. આ રીતે તત્ત્વદષ્ટિવાળા આત્માઓ સ્ત્રીના શરીરને જ નહિ, પોતાના શરીરને પણ અપવિત્ર જુએ છે. તેથી સ્વશરીરમાં પણ રાગ કરવાનો પ્રસંગ આવતો નથી.... તે જણાવાય છે. અર્થાદ્ સ્ત્રીના શરીર પ્રત્યે જેમ રાગનો સંભવ નથી. કારણ કે તે અપવિત્ર છે, તેમ શરીરમાત્ર અશુચિમય હોવાથી તેની પ્રત્યે પણ રાગ થવાનું કોઈ કારણ નથી-તે જણાવાય છે :
लावण्यलहरीपुण्यं, वपुः पश्यति बाह्यदृग् ।
तत्त्वदृष्टिः श्वकाकानां, भक्ष्यं कृमिकुलाकुलम् ॥१९-५॥ “બાહ્યદષ્ટિવાળા આત્માઓ શરીરને, લાવણ્યના તરઝથી પવિત્ર થયેલું જુએ . છે. તત્ત્વદષ્ટિવાળા આત્માઓ શરીરને, કૂતરા અને કાગડાદિના ભક્ષ્ય અને કૃમિઓના સમુદાયથી વ્યાપ્ત સ્વરૂપે જુએ છે.” આશય એ છે કે આ શરીર, અશુચિથી બનેલું છે. અશુચિથી પૂર્ણ છે અને ગમે તેવી ઉત્તમ વસ્તુને પોતાના સંપર્કથી અશુચિમય બનાવનારું છે. નિરન્તર નવ છિદ્રોમાંથી દુર્ગન્ધી રસ એમાંથી વહ્યા જ કરે છે.
આમ છતાં બાહ્યદષ્ટિવાળા આત્માઓને શરીરની બહારનું લાવણ્ય જોઈને શરીર પવિત્ર જણાય છે. આ આત્માઓ માત્ર શરીરની બહારની જ અવસ્થાને જોયા કરે છે. તેનું બાહ્યસ્વરૂપ ગમે તેટલું સારું જણાતું હોય તોપણ તે અશુચિથી યુક્ત છે. માત્ર શરીરની ચામડીનું આવરણ હોવાથી અશુચિ દેખાતી નથી. શ્રીમલ્લિનાથ ભગવાને પોતામાં આસક્ત બનેલા પુરુષોને પોતાની પ્રતિમામાંથી આવતી દુર્ગન્ધનું જ્ઞાન કરાવીને પ્રતિબોધ્યા હતા. બાહ્યદષ્ટિવાળા આત્માઓ શરીરના બાહ્યસ્વરૂપને જોઈને તેમાં આસક્ત બને છે. પરંતુ તત્ત્વદષ્ટિવાળા આત્માઓ તેના અભ્યન્તર સ્વરૂપને જોઈને સનકુમાર ચક્રવર્તીની જેમ વિરક્ત બને છે. તેઓ સારી રીતે સમજે છે કે શરીરમાં
જ્યાં સુધી આત્મા છે ત્યાં સુધી જ તેની શોભા છે. તેમાંથી આત્મા જતો રહે એટલે જડ બની ગયેલા શરીરની કોઈ જ કિંમત નથી. કૂતરા અને કાગડા વગેરે પ્રાણીઓ માટે ખાવા યોગ્ય બની જાય છે. તેમ જ આ શરીરમાં કૃમિ વગેરે જીવોને સમુદાયો છે. તેથી કર્મની ઉપાધિથી ઉત્પન્ન થયેલું આ શરીર અનેક ઉપાધિઓથી ભરેલું છે. તેમાં રાગ કરવાનું કોઈ કારણ નથી. શરીરને આશ્રયીને બાહ્યદષ્ટિ અને તત્વદષ્ટિમાં જે ફરક છે, તે વર્ણવીને હવે હાથી ઘોડા વગેરેને આશ્રયીને તે જણાવાય છે :
(૨૨)