________________
अथ प्रारभ्यते पूजाख्यमेकत्रिंशमष्टकम् ।
આ પૂર્વે નિયાગ-મોક્ષની પ્રતિપત્તિનું વર્ણન કર્યું. તેને પામેલા મહાત્માઓ ભાવપૂજાના સ્વામી હોય છે. તેથી ભાવપૂજાની સામગ્રીના વર્ણન દ્વારા હવે ભાવપૂજાનું વર્ણન કરાય છે –
दयाम्भसा कृतस्नानः, सन्तोषशुभवस्त्रभृत् । વિવેવતિની , માવનાપાવનારાયઃ ર૧- भक्तिश्रद्धानघुसृणोन्मिश्रपाटीरजद्रवैः।
नवब्रह्माङ्गतो देवं शुद्धमात्मानमर्चय ।।२९-२।। “દયાસ્વરૂપ પાણીથી જેણે સ્નાન કર્યું છે અને સન્તોષસ્વરૂપ શુદ્ધ વસ્ત્રને જેણે ધારણ કર્યું છે; એવો વિવેકસ્વરૂપ તિલકથી શોભતો અને ભાવનાથી પવિત્ર આશયવાળો તું, ભક્તિ અને શ્રદ્ધા સ્વરૂપ કેસરથી યુક્ત ચન્દનના રસથી નવ પ્રકારનાં બ્રહ્મચર્ય સ્વરૂપ અંગને આશ્રયીને શુદ્ધ આત્મા સ્વરૂપ દેવની પૂજા કર.”કહેવાનો આશય સ્પષ્ટ છે કે દ્રવ્યપૂજા માટે જેમ સામગ્રીની અપેક્ષા છે તેમ ભાવપૂજા, માટે પણ તેની અપેક્ષા છે.
દ્રવ્યપૂજાનો અધિકાર ગૃહસ્થોને છે અને ભાવપૂજાનો અધિકાર પૂ. સાધુભગવન્તોને છે. તેથી અધિકારની ભિન્નતાએ સામગ્રીનો પણ ભેદ રહેવાનો. સૌથી પ્રથમ પૂજા માટે સ્નાન કરવાનું છે. એ માટે પાણી જોઈએ. પૂ. સાધુભગવન્તો સદાને માટે દયાસ્વરૂપ પાણીથી સ્નાન કરે છે. કોઈ પણ જીવને દુઃખ ન આપવાના પરિણામને દયા કહેવાય છે. એ પરિણામ ન હોય તો ભગવાન શ્રી જિનેશ્વરદેવોની પરમતારક આજ્ઞાનું પાલન કરવા સ્વરૂપ ભાવપૂજા શક્ય નહિ જ બને. સાધુપણાના આધારભૂત એ પરિણામથી આત્માની પવિત્રતા જળવાઈ રહે છે. આત્માને અપવિત્ર બનાવનારી વિષય-કષાયની પરિણતિ છે. એને લઈને દયાનો પરિણામ નાશ પામે છે. દયાના પરિણામની રક્ષા માટે વિષય-કષાયની પરિણતિથી આત્માને દૂર રાખવો જોઈએ. દુનિયાની કોઈ ચીજ જોઈતી નથી અને આપણી પાસેની એ ચીજ કોઈ લઈ જાય તો ચિન્તા નથી'. આવા અધ્યવસાયમાં રમતા મહાત્માઓને વિષય-કષાયની
(૧૪)
