Page Text
________________
માટે શ્રી વીતરાગપરમાત્માએ વિહિત કરેલી ક્રિયા કરવી જોઈએ તેમ જ આપણે આરંભેલી મોક્ષની સાધનાના માર્ગે આપણું અવસ્થાન ટકી રહે એ માટે ક્રિયા કરવી જોઈએ. કારણ કે આત્મવીર્ય (ઉલ્લાસ) ચંચળ છે. આજ સુધીનો આપણો અનુભવ છે કે પ્રગટેલો ઉલ્લાસ બહુ વાર ટકતો નથી. એ ઉલ્લાસને ટકાવી રાખવા માટે શ્રી જિનેશ્વરદેવોએ ઉપદેશેલી ક્રિયા કરવા સિવાય બીજો કોઈ ઉપાય નથી.
લગભગ દરેક મુમુક્ષુની એ ફરિયાદ છે કે સાધનાના પ્રારંભકાળનો ઉલ્લાસ સાધનાના કાળમાં રહેતો નથી. આ ફરિયાદનો અન્ત લાવે – એવા ઉપાયને અહીં ગ્રન્થકારશ્રીએ સ્પષ્ટપણે જણાવ્યો છે. ઉલ્લાસ ટકતો નથી-એ જેટલું સાચું છે, એના કરતાં “એને ટકાવવા માટે આપણે કશું જ કર્યું નથી' – એમ કહેવું વધારે સારું છે. જાણે કે સાધનાનો પ્રારંભ જ આપણું સાધ્ય હોય અને સિદ્ધિ સાધ્ય જ ન હોય એ રીતે વર્તીએ તો ઉલ્લાસ ટકે- એ વાતમાં કોઈ જ તથ્ય નથી. સંયમનાં અસંખ્ય અધ્યવસાયસ્થાનો છે. તેની હાનિ અને વૃદ્ધિ થતી જ હોય છે. વર્તમાન અધ્યવસાય
સ્થાનમાં હાનિ થવાની કે વૃદ્ધિ થવાની શક્યતા સતત રહેલી છે. પ્રતિપાત (ફેરફાર) વિનાનું અપ્રતિપાતી એવું સંયમસ્થાન શ્રીવીતરાગપરમાત્માને જ હોય છે. બીજાને તે હોતું નથી. તેથી સાધક મુમુક્ષુ આત્માઓએ નવાં નવાં અધ્યવસાયસ્થાનોને પામવા માટે ક્રિયા કરવી જોઈએ. તેથી જ નિર્ચન્થ મહાત્માઓ વનમાં વસે છે. શ્રીનન્દીશ્વરાદિતીર્થની યાત્રાએ જાય છે. કાયોત્સર્ગ કરવા દ્વારા શરીરને સ્થિર રાખે છે. વીરાસનાદિ દ્વારા શરીરનો સંકોચ કરે છે અને અત્યન્ત ઘોર એવા અભિગ્રહોને ધારણ કરી ચારિત્રને વિશુદ્ધ બનાવે છે.... આ પ્રમાણે વચનાનુષ્ઠાનને કરવાથી મુમુક્ષસાધક આત્માને અસદ્ગ ક્રિયાની પ્રાપ્તિ થાય છે - તે જણાવાય છે :
वचोऽनुष्ठानतोऽसङ्गा क्रिया सङ्गतिमङ्गति ।
सेयं ज्ञानक्रियाभेद-भूमिरानन्दपिच्छला ॥९-८।। “વચનાનુષ્ઠાનના કારણે મુમુક્ષુને અસદ્ગક્રિયાની પ્રાપ્તિ થાય છે. આ અસદ્ગક્રિયા જ્ઞાન અને ક્રિયાના અભેદનું સ્થાન છે તેમ જ આનંદથી વ્યાપ્ત છે. (લચપચ છે.)' - શાસ્ત્રના અર્થનું અનુસરણ કરીને સર્વત્ર ઔચિત્યપૂર્વક કરાતું જે અનુષ્ઠાન છે તેને વચનાનુષ્ઠાન (વચનક્રિયા) કહેવાય છે. એ અનુષ્ઠાનથી ક્રમે કરીને અસદ્ગક્રિયાની પ્રાપ્તિ થાય છે. શાસ્ત્રાર્થનું પ્રતિસંધાન કર્યા વિના પૂર્વપ્રયોગથી શાસ્ત્રાનુસાર આત્મસાત્ થયેલી જે ક્રિયા છે, તેને અસક્રિયા કહેવાય છે, જે
(૮૭)
| SR No. | 006013 |
| Book Title | Gyansara Prakaran Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chandraguptasuri |
| Publisher | Anekant Prakashan Jain Religious Trust |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 156 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 11 MB |