________________
ગુરુ નાનકદેવ @ ઈશ્વરનું નામ તો સૌ કોઈ લે છે, પરંતુ કોઈ તેના રહસ્યનો પાર પામી શકતું નથી. ગુરુકૃપાએ પોતાનામાં પ્રભુનામ ધારણ કરી લે તો ફળપ્રાપ્તિ થાય છે. # કોઈ રાજાને મળવું હોય તો તેના કોઈ કૃપાપાત્રને મળવું પડે છે. કોઈ ઈશ્વરદર્શન માટે તલસતો હોય તો તેણે સૌ પહેલાં ઈશ્વરલીન થયેલ વ્યક્તિને મળવું પડે છે. # કોઈએ ભ્રમમાં રહેવું જોઈએ નહીં. ગુરુકૃપા વિના કોઈ પેલે પાર જઈ શકતો નથી. # સંતોનાં સત્ય વચનોને સાંભળો. સંતો જે પ્રત્યક્ષ દેખે છે, તે જ કહે છે. છે અરે નાનક, સર્વ ક્ષણભંગુર સંબંધો તોડી નાખ અને સદા સંતોની સંગત કર. આ જીવનમાં તને બધા જ છોડી જતા રહેશે; પરંતુ એક ઈશ્વર તારી સાથે આ લોકમાં અને પરલોકમાં રહેશે. # જન્મ-મૃત્યુની પીડાથી ડરનારે સાધુની શોધ કરવી જોઈએ. છે પોતાને ઉપદેશક માને છે, પરંતુ બીજાની ભિક્ષા પર જીવન ગુજારે છે તેને મસ્તક નમાવશો નહીં. હે નાનક, જે પોતે પરિશ્રમથી જીવન ચલાવે છે તથા બીજાનું પોષણ કરે છે, તે જ માર્ગદર્શન આપી શકે છે. @ સંતદર્શન તેમ જ સંતસમાગમ એ જ સૌથી મોટું તીર્થ છે. એક સંતનાં દર્શન અડસટ તીર્થનાં પુણ્ય બરાબર છે.
તીર્થયાત્રા કઠણ તપ અને નિયમનિષ્ઠ દાનધર્મ કરવાથી ઈશ્વર કદાચ અલ્પ સન્માન આપે; પરંતુ શ્રવણ, વાચન અને મનન દ્વારા ભક્તિભાવ જાગ્રત કરવાથી સ્વર્ગમાં સ્નાન કરવાનો અધિકાર પ્રાપ્ત થાય છે.
