________________
પ૪
સહજાનંદ સ્વામી ભગવાનનું સાક્ષાત્ જ્ઞાન થાય ત્યારે જીવનું કલ્યાણ થાય છે. રામ, કૃષ્ણ ભગવાનના અવતાર હતા. તેમને લોકોએ પ્રત્યક્ષ જોયા હતા. જેમણે ભગવાનને પ્રત્યક્ષ દીઠા હોય, તેનું જન્માંતરે કલ્યાણ થાય છે. જે ઈન્દ્રિયો, અંત:કરણ તથા અનુભવ એ ત્રણે કરીને પ્રત્યક્ષ ભગવાનને જાણે ત્યારે પૂરો જ્ઞાની કહેવાય.
૮. અવતારવાદ
સહજાનંદ સ્વામીનો સિદ્ધાંત છે કે જે પરમ દિવ્ય પરમાત્મા છે તે જ જીવના કલ્યાણને અર્થે મનુષ્ય જેવા થાય છે. ને મનુષ્ય દર્શન કરી શકે તથા સેવા કરી શકે એવું રૂપ ધારણ કરે છે, અને મનુષ્યની જેમ વર્તે છે. ભગવાન જ્યારે જીવને પોતાનું દર્શન દેવા ઈચ્છે છે ત્યારે પોતાનું અલૌકિક ઐશ્વર્ય છુપાવી મનુષ્યદેહ ધારણ કરે છે. મનુષ્યના જેવી ચેષ્ટા કરે છે. ભગવાન મનુષ્યરૂપે અવતાર લે છે ત્યારે પોતાને દિવ્ય ભાવ છુપાવી રાખવા ઉપર જ પોતાની દષ્ટિ રાખે છે. શ્રીકૃષ્ણ અર્જુનને દિવ્ય ભાવ દેખાડ્યો. દિવ્ય ભાવે અર્જુનને સુખ ન થયું. શ્રીકૃષ્ણ મનુષ્યરૂપે દર્શન આપ્યું, ત્યારે અર્જુનને સુખ થયું. પુરુષોત્તમ કૃપા કરીને પોતે જીવોના કલ્યાણ અર્થે પૃથ્વીને વિશે પ્રકટ થાય છે.
પરમાત્મા જ્યારે પૃથ્વી પર અવતાર લે છે ત્યારે મનુષ્ય જેવા થઈ વિચારે છે. પરમાત્મા જે જે તત્ત્વ અંગીકાર કરે છે તે તત્ત્વ પણ દિવ્ય બની જાય છે. પરમાત્મા તો સદા સાકાર જ છે. પરમાત્મા નિર્વિકાર અને સદા દિવ્ય છે. ભગવાનનાં ચરિત્ર સદા કલ્યાણકારી સમજવાં.
