________________
સહજાનંદ સ્વામી
(૨) તેમની પ્રવૃત્તિ તેમની હયાતી પૂરતી જ નહીં, પરંતુ હંમેશની હતી. લોકોને માર્ગદર્શન અને ધર્મશિક્ષણ મળતું રહે એ માટેની હતી. તેમણે બંધારણવાળું માળખું ઊભું કર્યું. એમણે ‘સ્વામીનારાયણ’ સંપ્રદાય રચ્યો. બ્રહ્મચારી હોવા છતાં આચાર્ય મહારાજની ગાદી સ્થાપી જેથી લોકોમાં સિદ્ધાંત અને આદર્શની હવા ફેલાતી રહે. એકતા અને સંગઠનની ભાવના ટકી રહે. ધર્મ અને વ્યવહાર સાથે સમગ્ર સમાજને ઉચ્ચ માર્ગે લઈ જવા પ્રયત્ન થઈ રહ્યો છે.
૨૬
(૩) કોઈ ધર્મગુરુ પોતાના સમયમાં જ પૂજાતા હોય છે. પાછળથી તે ભુલાઈ જાય છે. કોઈ ધર્મગુરુના કાર્ય અને મહિયાથી સમકાલીન સમાજ અજ્ઞાન હોય છે. સહજાનંદ સ્વામી પોતાના સમયમાં જ પૂર્ણપુરુષોત્તમ રૂપે પૂજાવા માંડ્યા હતા. ત્યાર પછી પણ એમની સેવા અને પૂજા એ જ રીતે થતી આવી છે.
(૪) સહજાનંદ સ્વામીનું નીતિશાસ્ત્ર ખૂબ વ્યવહારુ અને વાસ્તવદર્શી છે, તે કલ્પનાની પેદાશ નથી. આથી જ ગુજરાતની અજ્ઞાન અને પછાત પ્રજાને સમજતા અને સમજાવતા.
(૫) પતિતને પાવન કરી શકે, પછાતને પંડિત બનાવી શકે એવી આચારનિષ્ઠા અને સિદ્ધાંતનિષ્ઠાને કારણે સહજાનંદ સ્વામીએ ધર્મક્ષેત્રે લોકશાહી પ્રવર્તાવી. તેમણે નાત, જાત અને રંગના ભેદ ભુલાવી, સર્વને ધર્મ, કર્મ અને જ્ઞાનની સમાન તક પૂરી પાડી. સ્વામીનારાયણ સંપ્રદાયને વિશ્વની કોઈ પણ વ્યક્તિ પાળી શકે અને પ્રગતિ કરી શકે એવો બનાવ્યો. ધર્મક્ષેત્રે ક્રાંતિ સર્જનાર સહજાનંદ સ્વામીનું નામ જગતના મહાપુરુષોમાં મુકાયું છે.
