________________
સહજાનંદ સ્વામીનું જીવનચરિત્ર તમારા ભક્તોને એક વીંછીના ડંખ જેટલું પણ દુ:ખ થવાનું હોય તો તે દુઃખ કોટિ વીંછીના ડંખની વેદના જેટલું મને થજો. પણ તમારા ભકતોને તે દુઃખના અનુભવ ન થજો; એને સદાય સુખી રાખજો.''
““જે જે મોક્ષમાર્ગી જીવાત્મા હોય તેના નસીબમાં જે ગરીબાઈ હોય તો તે મને મળજો. પણ તમારા શિષ્યો અન્નવએ દુઃખી ન થાય.''
સ્વામીનારાયણ સંપ્રદાય પાળતી કોઈ વ્યક્તિ સાંસારિક દષ્ટિએ દુઃખી અને દરિદ્ર દેખાય એવું ભાગ્યે જ જોવા મળે છે.
સમસ્ત બ્રહ્માંડના સ્વામી અથવા નિયામક એક નારાયણ જ છે. તેમણે “સ્વામીનારાયણ' નામનો નવો મંત્ર લોકોને આપ્યો. એમણે અનેક દેવદેવીઓ, ભૂતો અને પીરની ઉપાસના બંધ કરાવી. તે દિવસથી ‘સ્વામીનારાયણ સંપ્રદાય” એવું નવું નામ મળ્યું. સહજાનંદ સ્વામીએ સમાજના વહેમો કાઢ્યા. જંતરમંતર કાઢ્યા. શિકાર છોડાવ્યા. બીડી અને બીભત્સ શબ્દો છોડાવ્યા. એને બદલે શુદ્ધ આચાર અને ધર્મ સ્થાપ્યો.
હરિજન અને વાઘરીને આચારમાં બ્રાહ્મણ જેવા કર્યા. તોફાની લોકોને શાંત અને ઉદ્યમી કર્યા. ઉડાઉને કરકસરિયા કર્યા. લોભીઓને દાન કર્યા. ફૂંક મારીને આ જીવનના જાદુગરે સમાજને ફેરવી નાંખ્યો. સંસ્કારિતાની હવાએ સૌને આવરી લીધા. પહેરવેશમાં ભગવો પોશાક નિશ્ચિત થયો. મંદિરો રચાયાં, વિધિપૂર્વકની પૂજા આપી. આરતી, કથા, કીર્તનો અને સંસ્કૃત ગ્રંથો રચાયા. સંપ્રદાયની વ્યવસ્થા માટે ગુરુઓની પસંદગી થઈ. ધર્માદા પ્રથા દાખલ થઈ. દરેક વ્યક્તિએ પોતાની
