________________
૭૪
મહર્ષિ વિનોબા ભાવે અભિન્ન રાખે તેવી અભિલાષા, ભારતદેશની અખંડિતતા નંદવાય તેવું કશું ન થઈ જાય તેની સાવધાની રાખવાની ચેતવણી, સત્તાધારી તત્ત્વોને પણ પોતાની મર્યાદામાં રહી શક્ય તેટલું સમજાવી, મનાવી, ખાળવાની-વાળવાની કોશિશ, રાષ્ટ્રભરની નૈતિક શક્તિને સર્વોપરી સિદ્ધ થવા માટેનું આવાહન, આચાર્ય-કુળ-સંમેલન બોલાવી રાષ્ટ્રના નૈતિક અવાજને વાચા અપાવવાનો પ્રયત્ન... આ અને આવું ઘણું બધું સ્વયંસ્પષ્ટ હતું. તેમ છતાંય જાહેર નેતાઓની રીતભાતથી જુદી એવી “નિવેદન-પ્રતિનિવેદન, સફાઈ વગેરેમાં ન પડવાની વૃત્તિને કારણે રાષ્ટ્રભરમાં સારી પેઠે ગેરસમજ પણ ફેલાઈ અને વિનોબા પર સારી એવી તડી પણ પડી. ગાંધીજીનું અંતિમ પર્વ યાદ આવી જાય તેવો જ આ ગાળો! હજુ તો મૂછનો દોરો ફૂટ્યો ના હોય, વિનોબાના સમગ્ર જીવનની એકવાક્યતાને સાચવી લેતી આ અંતિમ કાર્યશૈલી જાણવા-સમજવાનુંય જેનું ગજું ના હોય તેવો જુવાનિયો બસ, ટ્રેનમાં કહેતો સંભળાતો, “વિનોબા? પેલો સરકારી સંત?''
બાબાને જઈને કહેતા તો એ મીઠું સ્મિત વેરતા એ બોલતા, ““મારું એવું ભાગ્ય ક્યાંથી ક યાજ્ઞવક્ય, વશિષ્ઠમુનિ જેવાઓની હારોહાર મને સ્થાન મળે?'' પરંતુ ખુલ્લી આંખે જોનારને સ્પષ્ટ સમજાય કે વિનોબાના જીવન આખાની કાર્યશૈલી, વિચારશૈલીથી ભિન્ન તેવું અપ્રસ્તુત કશું જ નહોતું. બલકે પહેલેથી માંડી ઠેઠ સુધી આ સળંગસૂત્રતા જ જોવા મળે છે. ભારત એક રહેવો જોઈએ, દિલ તૂટવાં ન જોઈએ.'
આ જ વાત એમણે મને લેતાં પહેલાં ભારતભરના એકઠા
