________________
યુગે યુગે પરમેશ્વરી ઈચ્છાના ખેપિયા બનીને પૃથ્વી પર વૈકુંઠ ઉતારવાનાં અવતારકાર્ય લઈને યુગપુરુષો જન્મતા હોય છે. પૃથ્વી પરના પાતાળી અંધારાને ભેદીને ઈશ્વરી અજવાસ ભરી દેવાનું ક્રાંતિકાર્ય એમને કરવાનું હોય છે. યુગે યુગે માનવ થઈને જનમતા આ ઊંચેરા મહાનુભાવો પોતાના લોહીનું પાણી કરીને પ્રચંડ પુરુષાર્થ દાખવે છે, પણ બદલામાં આપણે એમને શું આપીએ છીએ ? ઊઘડતા પ્રભાત સમા આ નરપુંગવો જીવનભર મથી આત્મસમર્પણની ગંગા વહેવડાવે છે, ત્યારે એના બદલામાં પૃથ્વી પર વસતા બાંધવ એમના ગળામાં પહેરાવે છે મૃત્યુનો હાર ! આ સંતો તો છે ઊઘડતા પ્રભાત સમા, પણ આ સંતોને અપાતાં ફૂસારોહણો, ઝેરના પ્યાલા, બંદૂકની ગોળીઓમાં બિડાતી સાંજ અને ઊતરતી રાત વર્તાય છે. જગતને વીંટળાઈ વળતી એ અંધારી ચાદરમાં શ્વાસ વલોવાય છે, રૂંધાય છે, ગૂંગળાય છે. હૈયું હાહાકાર કરી ઊઠે છે કે સંતો સાથે જગતનો આ વ્યવહાર ? પોતાના જ માનવબંધુઓની યુગે યુગે પુનરાવૃત્ત થતી આ ભૂલ અંતરમાં એક ઊંડી શૂળ પેદા કરે છે.
પણ તક્ષણ, હૃદયના ગભારામાંથી એક બીજી વાણી પણ ઊઠે છે જે કહે છે, ““તું કેવળ ફૂસ, ગોળી અને ઝેર જ શા માટે જુએ છે ? તું જે એ ઈશુને, એ ગાંધીને એ સૉક્રેટિસને અને એ કૃષ્ણને ! એમની આંખોમાં રેલાતા પારાવાર પ્રેમના સમંદરમાં શું તને કોઈક બીજો સૂર નથી સંભળાતો ? એમની સામું જોઈને માનવમાં રહેલી સંભાવના તને જીવવા નથી પ્રેરતી ? ઈશુને ક્રૂસ પર ચડાવનારા માણસને નહીં, ક્રૂસ પર ચડી જનારા ઈશુની સામે જો. એમની માનવતા સામું જોઈ સમગ્ર માનવસમાજને
