________________
- શ્રી શ્રીમા આનંદમયી મા પહેલે દિવસે અ, આ વગેરે સ્વરો શીખવ્યા. બીજે દિવસે ક, ખ વગેરે મૂળાક્ષરો શીખવ્યા, એમ જે શીખવે તે બધું નાની નિરી શીખી લેતી. એ જોઈ શિક્ષક તો ચક્તિ થઈ ગયા. પહેલાં માન્યું કે, કોઈએ ઘેર શિખવાડીને નિશાળે મૂકી છે, પણ તપાસ કરી
ત્યારે ખાતરી થઈ કે નિશાળે આવી તે પહેલાં એણે ચોપડી હાથમાં લીધી જ નથી. ઘેર બાળકો માંદાં હોય કે એમને સંભાળવાનાં હોય એટલે નિશાળમાં રોજ જવાનું બનતું નહીં. નિશાળ હતી પણ દૂર. એ છતાં સ્મૃતિ એવી સરસ હતી કે ચોપડી ઉઘાડે ને કવિતા વાંચે તે મોઢે થઈ જતી. એ જોઈને ઈસ્પેક્ટર એવા રાજી થયા કે એને ઉપલા વર્ગમાં બેસાડી. એને નિશાળે જવાનું ઘણી વાર ના બને અને વર્ગમાં લેસન તો ચાલતું રહે એટલે એ દોડે અને સરખું કરી લે. શિક્ષક કહે વાચનમાં અલ્પવિરામ કે પૂર્ણવિરામ આવે ત્યારે અટકવું જોઈએ, વચમાં ના અટકી શકાય. એટલે એ એકશ્વાસે વાંચે, વચમાં શ્વાસ અટકી જાય તો પહેલેથી ફરી વાંચે. પૂર્ણવિરામ આવે ત્યારે જ અટકે.
અત્યંત બાલ્યાવસ્થામાં, એટલે સુધી કે જન્મસમયે પણ ‘મા’નું જ્ઞાન સંપૂર્ણપણે હતું. પાછળથી “મા' એ એક દિવસે કહ્યું હતું કે, ““મારા જન્મથી તેરમા દિવસે જગદાનંદ કાકાના પિતાજી શું મને જોવા નહોતા આવ્યા?'' શ્રીમા'ની જનનીને આ વાતનું સ્મરણ થયું કે ખરેખર તે એક દિવસ આવ્યા હતા.
શ્રી માતાજીનું જીવન અભુતથી પણ અભુત છે. આ મહિમામયી માતાના અલૌકિક જીવનવૃત્તાન્તનાં અન્ય પાસાંઓને આપણે આગળનાં પ્રકરણોમાં વાંચીશું.
