________________
અલ-અમીન
તે જમાનાનાં તમામ વર્ણનો પરથી મહંમદસાહેબની પચીસ વરસની ઉંમર સુધીના સમયની તેમની ઈમાનદારી અને સદાચારની પૂરતી સાબિતી મળે છે. જે વખતે તેમની ઉંમરના લોકો મક્કાના રિવાજ પ્રમાણે, કાવ્યો રચવામાં અને રખડતા ફરવામાં પોતાનો વખત ખોતા હતા ત્યારે મહંમદસાહેબ તેમને જ્યારે પણ પોતાના કામમાંથી ફુરસદ મળતી ત્યારે, એકાંતમાં કાંઈ ને કાંઈ ચિંતન કરતા જણાતા હતા. મળવા-કરવામાં સૌની સાથે તેમની રીતભાત ઘણી મધુર બલ્ક શરમાળ ગણાય એવી હતી. તેમની રહેણીકરણી બહુ સાદી, તેમનું મન તેમના કાબૂમાં, તેમની તંદુરસ્તી સારી, દિલ નરમ અને ચહેરો ચમકતો હતો. લોકો તેમને જોઈને જ તેમના તરફ ખેંચાતા.
પોતાની પ્રામાણિકતા અને ઈમાનદારી માટે તેઓ જુવાનીમાં જ એટલા પ્રખ્યાત થઈ ગયા કે આખાયે મક્કાના લોકો તેમને અલ-અમીન એટલે કે શ્રદ્ધેય અથવા વિશ્વાસપાત્ર, કહીને બોલાવતા અને જીવનના અંત સુધી તેમને એ જ નામથી બોલાવવાનું ચાલુ રહ્યું. - મક્કાની રાજસત્તાનો અને મક્કાના ઝઘડાઓનો નિકાલ કરવાનો હક તે સમયે કુરેશીઓના સરદારનો હતો. પરંતુ રોજ રોજ બહારથી આવનારા યાત્રાળુઓ અને બીજા લોકોના જાનમાલના રક્ષણ માટે કશો બંદોબસ્ત નહોતો. મક્કાની આસપાસ અને ખુદ મક્કામાં ઘણી વાર એ લોકોની માલમતા અને કયારેક તેમનાં બાળકો સુધ્ધાં લૂંટી લેવામાં આવતાં, અને કોઈ કોરટ-કચેરી નહોતી જ્યાં જઈને તેઓ દાદ-ફરિયાદ કરી શકે. મહંમદસાહેબના સમયથી ઘણી સદીઓ પહેલાં ફઝલ, ફઝાલ, મુફઝઝલ અને ફુઝેલ નામના ચાર બહાદુર અને દયાળુ નવજવાનોએ
૨૮
