________________
૮. ડૉ. આંબેડકરના આરોપ (મૂળ 'ડૉકટર આંબેડકરના આરોપ ૨' માંથી)
[ડૉ. આંબેડકર ગયા (૧૯૩૬) મે મહિનામાં લાહોરના જાતપાત તોડક મંડળની વાર્ષિક પરિપદના પ્રમુખ થવાના હતા. પણ ડૉ. આંબેડકરનું ભાપણ સ્વાગત સમિતિને અસ્વીકાર્ય લાગ્યું એટલે પરિપદ જ પડતી મૂકવામાં આવી.... તેમના સવર્ણોની સામે ત્રણ આરોપો છે – અમાનુષી વર્તન; એ વર્તનનો જુલમગારો તરફથી નિર્લજજપણે થતો બચાવ; અને એ બચાવને માટે તેમનાં શાસ્ત્રોમાં આધાર છે એવી પોતે પાછળથી કરેલી શોધ. આ આરોપો પુરવાર કરવાને આ ભાપણના લેખકે શાસ્ત્રોનાં અવતરણો, કયા પુસ્તકમાં કઈ જગ્યાએ આવેલાં તેની નોંધ સાથે આપેલાં છે. ડૉ. આંબેડકરના આરોપોમાંથી નીચેના પ્રશ્નો સૂચિત થાય છે ? ૧. ધર્મશાસ્ત્ર કોને કહેવાં?
૨. છાપેલાં બધાં પુસ્તકોને ધર્મશાસ્ત્રમાં આવશ્યક અંગ ગણવાં કે એમાંના અમુક ભાગોને અપ્રમાણ ક્ષેપક ગણી કાઢી નાખવાં?
૩. આવા ક્ષેપક ભાગ કાઢી નાખ્યા પછી સપ્રમાણ તરીકે સ્વીકારેલાં શાસ્ત્ર અસ્પૃશ્યતા, જાતિભેદ, દરજ્જાની સમાનતા અને વર્ણાતર રોટીબેટી-વહેવાર વિશે શા જવાબ આપે છે?
ડૉ. આંબેડકરે તેમના ભાષણમાં આ બધા પ્રશ્નોની કુશળતાથી ચર્ચા કરેલી છે, પણ ડૉ. આંબેડકરનાં ભાષણોમાં ઘણી બધી ખામીઓ છે. આ ત્રણે પ્રશ્નોના મારા (ગાંધીજીના) પોતાના જવાબ અને ડૉ. આંબેડકરના ભાષણમાંની દેખીતી ખામીઓ વિશે નીચેના લેખમાં ચર્ચા કરવામાં આવી છે. ] | વેદ, ઉપનિષદ, સ્મૃતિ, પુરાણ અને રામાયણ, મહાભારત એ હિંદુઓનાં ધર્મશાસ્ત્ર છે. આ યાદી સંપૂર્ણ તો નથી જ. દરેક યુગે જ નહીં પણ દરેક પેઢીએ એ યાદીમાં ઉમેરો કર્યો છે. એટલે એના પરથી ફલિત થાય છે કે છાપેલું કે હસ્તલિખિત મળી આવેલું પણ, દરેક પુરતક ધર્મશાસ્ત્ર નથી. દાખલા તરીકે મૃતિઓમાં ઘણું એવું છે જે ઈશ્વરપ્રણીત માની શકાય જ નહીં. એટલે ડૉ. આંબેડકરે જે રકૃતિવચનો ટાંક્યાં
