Page Text
________________
सर्ग १४ श्लो० २४१-२४३]
हीरसौभाग्यम्
५८५
सातमधुर्बिभ्रति स्म । सातेन शेरते इत्यर्थः। पुन: कलिता निर्मिता ललनाभिर्मयूरीभिः समं केलयो विलासा यैस्तादृशा नीलकण्ठाः केकायन्ते सताण्डवाडम्बरं केकारंवं कुर्वते। पुनर्माकन्दस्थाः स्मितसहकारशाखिशाखास्थायुकास्तत्कलिकाकदम्बकास्वादसुन्दरीभूतनूतनाकुण्ठकण्ठाः पञ्चमनानो रागस्य आलापस्य आलपनस्य घोलनाया लीलां विनोदं विदधति । तथा शिखरिणां पत्रलपादपानां शिखरेषु तिष्ठन्तीत्येवंशीलाः स्थायुकाः स्थायिनः सन्तस्ताम्रचूडाः कुक्कुटाः शब्दायन्ते जगत्प्रबोध विदधति । पुनर्धीराः पण्डिता इव । यथा हैम्याम्-'ज्ञः प्राप्तरूपकृतिष्यानिरूपधीराः' इति । कीराः शुकास्तरुणां पुष्पितफलित. प्रमाणां शिरसि शिखरे उपरिशाखायां गोष्ठीः परस्परवार्ताः अन्वतिष्ठन् च । पुनश्च कोरो ज्योत्स्नाप्रियः प्रीत्या स्नेहेन कृत्वा प्रवां नम्रीभूतां स्वामात्मीयां चकोरी रह एकान्ते रमयति । पुनहबलिभुजश्चटकाः स्वैर स्वेच्छया चेरुः पर्यटन्ति स्म भक्षयन्ति स्म । च पुनः खञ्जना आकाशे विलेसुः विलसन्ति स्म चिक्रीडुर्वा । पुनर्धवलगरुतो राजहंसा लीलायन्ते मन्थरगमनैर्विचरन्ति । पुनर्मत्स्या मीनाः प्रीच्छलन्तिं प्रकर्षणोच. रुत्पतन्ति । साहे{गयानियमनाकर्णनात्सर्वेऽपि प्रमोदभाजी जन्तवः स्वतन्त्र क्रीडन्ति तैहि ते दिनाः' [वसा कीदृशा जाताः तदानी तस्मित्प्रस्तावे तेऽमारिसत्का वासरा दिवसा विश्वस्य सर्वस्य जलस्थवारिचरजन्तुवर्गस्य सुखमयाः शर्मप्रचुराः। यदुक्तं रघुवंश'क्षणमप्यवतिष्ठते श्वसन्यदि जन्तुर्न तु लोभवानसौ' इति । इति वचनात्परमानन्दमया इवासन बभूवुः । परममारिपटहोद्धोषणव्यतिकरे इत्यर्थः ॥ त्रिभिर्विशेषकम् ॥
શ્લેકાર્થ કુમારપાલ રાજાની જેમ અકબર બાદશાહે સમસ્ત ભૂમંડળમાં જાહેર કરેલી અમારિ (જીવદયા ) પ્રવર્તાનને સાંભળીને હાથીઓ ગરવ કરવા લાગ્યા, અશ્વો પરસ્પર હસવા લાગ્યા, મહિષે ઊંચી ઊંચી ફાળ ભરવા લાગ્યા, કેસરી સિંહો હર્ષથી કેસરાનો આરોપ કરવા લાગ્યા, સાવજે, વાઘ, ચિત્તાઓ અને દીપડાઓ સુખપૂર્વક શયન કરવા લાગ્યા, મયૂરીઓની સાથે ક્રિીડા કરતા મયૂર હર્ષપૂર્વક “કેકારવ” કરવા લાગ્યા, આમ્રવૃક્ષ ઉપર રહેલી કેકિલાએ પંચમસ્વરને આલાપ કરવા લાગી, વૃક્ષોની ટેચ ઉપર રહેલા કુટે અવાજ કરવા લાગ્યા, વૃક્ષની ટોચ ઉપર રહેલા પોપટે પંડિતની જેમ પરસ્પર ગોષ્ઠી કરવા લાગ્યા, નેહથી નમ્ર બનેલી ચકેરીઓ એકાંતમાં કીડા કરવા લાગી, ચકલીઓ છાપૂર્વક ચણભક્ષણ માટે પર્યટન કરવા લાગી, ખંજરીટે આકાશમાં કીડા કરવા લાગ્યા, રાજહંસ મંથર ગતિ વડે વિચરણ કરવા લાગ્યા, અને માછલાએ ઉછળવા લાગ્યા, આ રીતે સર્વ જાતિના ના દિવસે સુખમય બની ગયા.
૧ ૨૪૧ ૨૪રો ૨૪૩ છે १. दिनशब्दस्य वस्तुतः पुंस्त्वाप्रसिद्धत्वेन चिन्त्योऽयं प्रयोगः, अर्शायजन्त. त्वात्पुंस्त्वं वा. हि० सौ० ७४
| SR No. | 005969 |
| Book Title | Heersaubhagya Mahakavyam Part 03 |
| Original Sutra Author | Devvimal Gani |
| Author | Sulochanashreeji |
| Publisher | Kantilal Chimanlal Shah |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 444 |
| Language | Gujarati, Sanskrit |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 9 MB |