________________
* ૮. વિભુત્વ શકિત - નિજ વૈભવ શકિત
સર્વ ભાવોમાં વ્યાપક એવા એક ભાવરૂપ વિભુત્વશકિત-જેમકે જ્ઞાનરૂપી એક ભાવ સર્વ ભાવોમાં વ્યાપે છે. આત્મવસ્તુમાં જે જ્ઞાનદર્શન, ચિત્તિ, જીવત્વ, પ્રભુત્વ આદિ શકિતઓ છે તેને અહીં ભાવ કહેલ છે. ભાવ શબ્દ ચાર અર્થમાં કહેવાય છે. (૧) દ્રવ્યને ભાવ કહે છે. (૨) ગુણને ભાવ કહે છે. (૩) પર્યાયને ભાવ કહે છે અને (૪) રાગને વિકારી પર્યાયને પણ
ભાવ કહે છે.
જે જીવાત્મા વિભુ એવા પોતાના શુધ્ધ ચૈતન્ય સ્વરૂપનો વિશ્વાસ પ્રતીતિ કરી તેમાં જ સ્થિર થાય છે તે અનંત ગુણોની વિભૂતિ-અનંત ચતુષ્ટયાદિ નિવૈભવને પ્રાપ્ત કરે છે આ જ વિભુત્વશકિત છે.
૯. સર્વદશિત્વ શકિત - કેવળ દર્શન સમસ્ત વિશ્વના સામાન્યભાવને દેખવારૂપે પરિણમતા એવા આત્મદર્શનથી સર્વદશિત્વ શકિત (કેવળદર્શનરૂપ શકિત) પ્રગટે છે.
સ્વને દેખતાં જ આખા વિશ્વને દેખી લે છે-એ જે આત્મદર્શનમયી પરિણામ છે તે જ સર્વદર્શિત્વશકિત છે.
આત્મામાં જો દર્શન ગુણ ને હોય તો આત્મા વસ્તુ તરીકે અસ્તિત્વ ન ધરાવી શકે. આત્માનું અસ્તિત્વ ન હોય તો સર્વ વસ્તુ અદ્રશ્ય થાય એમ થતાં સર્વ જ્ઞેય વસ્તુનો અભાવ કરે, માટે દર્શન ગુણ પ્રધાન છે, એટલે કે સર્વદર્શિત્વ પ્રધાનપણે છે.
સર્વદર્શિત્વ શકિત દેખવારૂપ પરિણમે છે તે તેની શક્તિની નિર્મળ પ્રગટતાની વાત છે. તે પ્રગટતા આત્મા દર્શનમય છે. શુકલ લેશ્યા જુદી વસ્તુ છે, ને શુકલ ધ્યાન જુદી વસ્તુ છે. શુકલ ધ્યાન તો ભાવલિંગી મુનિ શ્રેણીએ ચઢે ત્યારે હોય છે, સમ્યગદર્શનપૂર્વક હોય છે. જ્યારે શુકલેશ્યારૂપ પરિણામ તો અભવિને પણ થાય છે. બહુ ઉજળા અતિ મંદકષાયરૂપ પરિણામ તે શુકલલેશ્યા છે.
સર્વદર્શિત્વશકિતના વર્ણનમાં બે વાત મુખ્યપણે સમજવા જેવી છે. શકિતને પરિણત કરી છે તે (૧) આત્મદર્શનમયી છે. (૨) પરદર્શનમયી નથી.
