Page Text
________________
થાય છે તેમ કર્મ નિમિત્ત અવશ્ય હોય છે, પણ તેને લઈને વિકાર થાય છે એમ નથી. * હવે આત્મામાં શાશ્વત દર્શન-જ્ઞાનમય ચેતનાશકિત છે, તે જ્ઞાનની નિર્મળદશાનું કોઈ અન્ય-પદ્રવ્ય-પરભાવ કારણ નહિ ને કાર્ય પણ નહિ. પૂર્વે કદીયે જીવે આ અપૂર્વ માર્ગ પ્રગટ કર્યો નથી; અનંતકાળથી ચાર ગતિરૂપ પરિભ્રમણ કરી રહ્યો છે.
આ ચિત્તિશકિત તેનું કાર્ય શું? શુધ્ધ ચેતનારૂપ પરિણામ તે એનું કાર્ય છે, વિકાર-કર્મ ચેતના તે એનું કાર્ય નથી. એક ચિન્માત્ર આત્માની દૃષ્ટિ કરવા વડે શકિતનું કાર્ય જે જ્ઞાનચેતના-જ્ઞાનદર્શનરૂપ પરિણામ તે પ્રગટ થાય છે. તે પરિણામનું કોઈ પરદ્રવ્ય કારણ નથી.
દ્રવ્ય સ્વભાવની અંતઃદષ્ટિપૂર્વક જે જ્ઞાન થાય તે જ વાસ્તવિકસત્યાર્થ જ્ઞાન છે. જે ચેતના પોતાને જાણે નહિ, તેને ચેતના કોણ કહે ? જે સ્વને જાણે તે જ પરને યથાર્થ જાણે છે અને તે જ ચિત્તિશકિતનું કાર્ય છે.
સમુદ્રમાં જેમ કાંઠે ભરતી આવે તેમ ચૈતન્ય રત્નાકર આત્મામાં જ્ઞાનમા ભાવનું પરિણમન થતાં સર્વ શકિતઓ આનંદના હિલોળે નિર્મળપણે પ્રગટે છે. તેમાં આનંદની ભરતી આવે છે. આવું આત્માનું અનેકાંત સ્વરૂપ છે. આત્માના અનંત ગુણ બધા ભિન્ન ભિન્ન છે; અનંત ગુણ પ્રત્યેક ભિન્ન હોવા છતાં, બધા મળી અખંડ અભેદ એક આત્મા છે. આવું અનેકાંત સ્વરૂપ છે.
આ માર્ગ વીતરાગનો માર્ગ છે. અંતર-અનુભવના મહાન પુરુષાર્થ વડે પ્રાપ્ત થાય એવો છે. અને તે ભવનો અંત કરી શકે તેવો છે. આત્મામાં એક વીર્યનો પુરુષાર્થ) ગુણ છે એટલે કે આત્મબળ નામનો એક ગુણ છે. તે સ્કુરાયમાન થવાથી ચેતના ગુણના પરિણમન સાથે બીજા અનંતા ગુણની નિર્મળ પરિણતી પ્રગટે છે. આત્મદ્રવ્યને કારણભૂત પહેલાં જીવત્વશકિત કહીને તેના ચાર દર્શન, જ્ઞાન, આનંદ ને વીર્ય (પુરુષાર્થ)-એ ચૈતન્ય ભાવ પ્રાણ કહ્યાં. આવા ચૈતન્યભાવ પ્રાણ વડે જીવ અનાદિથી જીવે છે, જીવતો હતો અને તે અનંતકાળ જીવશે.
આવી ભાવપ્રાણરૂપ પોતાની નિજ જીવનશકિતને ઓળખી અંતર્મુખ નિરાકુળ જીવન જીવે તે યથાર્થ જીવન છે. આવું જીવન પોતે જીવો ને સૌ
ઉપ
| SR No. | 005965 |
| Book Title | Samyakdarshan ane Aatmshakti |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mumukshu |
| Publisher | Rasikbhai Shah |
| Publication Year | 2005 |
| Total Pages | 132 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 11 MB |