________________
સ્થાનનું વિવરણ પ્રાપ્ત થાય, તે પહેલાં શંકાકાર હવે મતાર્થી મટીને તત્ત્વાર્થી બન્યા છે, તે પાંચે પદના સમાધાનથી સંતુષ્ટિ વ્યક્ત કરે છે. આ સંતુષ્ટિ પણ કોઈ સાંસારિક વસ્તુ કે વિદ્યા પૂરતી સીમિત નથી. તે વિદ્યા હોય કે ન હોય, તે બધા કર્મચેતનાના ફળ છે પરંતુ મૂળભૂત જે પ્રતીતિ છે, જેને જ્ઞાનચેતના કહી શકાય, તેવી આત્મદ્રવ્યની વૈભાવિક અવસ્થા અને મુક્તાવસ્થા, તે બધાનો નિર્ણય થયા પછી આત્મા વિષે જે નિર્મળ પ્રતીતિ થઈ છે, તેનું આ ગાથામાં શાસ્ત્રકારે સ્વયં આખ્યાન કર્યું છે. જેમ ટ્રેન મોટા જંક્શનમાં આવીને થંભી જાય, તેમ આ પાંચે પદમાં મોક્ષનો નિર્ણય, તે મોટું જંક્શન છે, તેથી ત્યાં વૃત્તિ થંભી ગઈ છે. હવે ફક્ત થોડી યાત્રા બાકી છે. તે યાત્રા ઉપાયની યાત્રા છે. ૯૭મી ગાથા માનો, સ્વયં આખા વિષયનો ઉપસંહાર કરી રહી છે. સિદ્ધિકાર સ્વયં આ બિંદુ પર થંભી ગયા હોય, તેમ “આત્મા વિષે પ્રતીત' એમ કહીને આત્મસ્વરૂપનું આખ્યાન કરી સંતુષ્ટ થયા છે. હવે ફક્ત આગળના માર્ગ માટે અંગુલિનિર્દેશ કરવાનો હોય, તેવો ભાવ પ્રદર્શિત કરી રહ્યા છે.
-..
(૩૨) ------
