________________
સ્પષ્ટ ખ્યાલ આપ્યો છે. આપણી કહેવત છે કે “એક હાથે તાળી પડતી નથી, તે જ રીતે હિન્દીમાં પણ કહેવત છે કે, અતા વના મારું નહીં પડ સતા છે !
- શાસ્ત્રકારના કથનનું તાત્પર્ય એ છે કે જ્ઞાન પણ એકાંતવાદી હોવાથી અથવા એક દ્રષ્ટિ હોવાથી પદાર્થનો નિર્ણય કરી શકતું નથી. જ્ઞાનમાં પણ અંશ–અંશીભાવ છે. શાન એક અંશનો
સ્પર્શ કરીને ઘણા અંશોને સ્પર્શ કરે છે, તેથી જ્ઞાનમાં પણ અંશજ્ઞાન અને અંશી જ્ઞાન, તેવો ભેદ નિષ્પન્ન થાય છે. પદાર્થમાં જેમ અંશ–અંશી છે, તેમ જ્ઞાનમાં પણ અંશ–અંશીજ્ઞાન રૂપ દ્વિવિધભાવ છે. જ્ઞાનનું જે દ્વિવિધ રૂપ છે, તે સત્યસ્પર્શી છે. અંશજ્ઞાનને પૂર્ણ જ્ઞાન માનવું, તે અજ્ઞાન છે, એટલે આ ગાથામાં મહત્ત્વપૂર્ણ સિદ્ધાંતનો ઉલ્લેખ કરી ઉભયવાદના બાન સાથે ઉપસંહાર કર્યો છે પણ સાથે સાથે એક પ્રશ્ન પણ મૂકી જાય છે, કે વ્યવહાર પણ સદોષ-નિર્દોષ હોય શકે છે અને નિશ્ચય પણ વિપરીતભાવને ભજી શકે છે. તો આ બંને પ્રશ્નના જવાબને અનુસરતી આગળની ગાથાનો હવે આપણે ઉપોદ્ઘાત કરીએ.
