________________
છે ત્યાં સુધી દેહ દ્વારા ઉચિત કર્મો થવા દેવા અને ઉર્ધ્વગામી ગતિએ ચાલતું રહેવું, તેવો અતિ ઉત્તમ અધ્યાત્મભાવ આ ગાથામાં પ્રગટ કર્યો છે. અધ્યાત્મનો અર્થ એવો નથી કે જીવનનું બેલેન્સ બગાડી નાખવું. આખી ગાથા Balance of Life ની ચર્ચા કરે છે. જેમ ભાવમાં સમભાવ છે તેમ કર્મમાં અને વચનમાં પણ સમવૃત્તિ હોવી, સમતાપૂર્વક કે સમભાવે કર્મ કરવા, તે ગાથાનું રહસ્ય છે અને આ રહસ્ય એ જ આ ગાથાનો આધ્યાત્મિક સંપૂટ છે. સાકર જેમ અંદરમાં મીઠી છે, તેમ બહારમાં પણ મીઠી છે, તેની મધુરતા સર્વવ્યાપી છે, તેમ લક્ષ અને કર્મમાં પણ સમતુલા જાળવી રાખવાની અભિવ્યકિત કરીને ગાથામાં કર્મયોગનું વિવરણ કર્યું છે.
ઉપસંહાર : અત્યાર સુધી તત્ત્વજ્ઞાનનો ઘોઘમાર ઉપદેશ ચાલતો હતો, જેમાં છ બોલના નિર્ણય પછી પણ ઘણા આધ્યાત્મિક ભાવો તથા ઊંચ સ્થિતિનું વર્ણન કર્યા પછી જાણે શાસ્ત્રકારને વર્તમાન જીવન ઉપર પણ દૃષ્ટિપાત કરવાનું યોગ્ય લાગ્યું હોય, તે રીતે અહીં સત્કર્મની, સવ્યવહારની અને ઉચિત સાધન રૂપ સાધનાની, આ ગાળામાં પ્રેરણા આપવામાં આવી છે અને કહ્યું છે કે વિચાર અને કર્મનો સુમેળ હોવો જોઈએ. આમ યોગ્ય સાધન અર્થાત્ યોગ્ય વ્યવહાર કરવા બાબત પ્રેરિત કરી સમાજમાં ઉચિત પ્રવૃત્તિને ચાલુ રાખવી જોઈએ, તેવું પરોક્ષભાવે કથન કર્યું છે અને સત્ પ્રવૃત્તિને અટકાવે તેવું એકાંતિક નિશ્ચયજ્ઞાન અર્થપૂર્ણ નથી તેવી સચોટ અભિવ્યકિત કરી છે. હવે આ જ વિષયને લગતી આગામી ગાથા પણ પુનઃ ગાથામાં રહેલા અનુકતભાવોને પ્રગટ કરે છે. હવે આપણે આગળની ગાથાનો સ્પર્શ કરીએ.
પાપા
(૩૩૩)
