________________
થઈ જાય છે અને આનંદ પણ શાંત થઈ જાય છે. રાજમહેલમાં પ્રવેશ કરીને નિરાનંદી બનેલો જીવાત્મા શાશ્વત શાંતિમાં તદ્રુપ થઈ જાય છે, આવું પાણી અને પતાસા જેવું મિલન, તે તદ્રુપ અવસ્થા છે, તે જ આ ગાથાનો આધ્યાત્મિકભાવ છે. અત્યાર સુધી જીવે આનંદની જ વાતો સાંભળી હતી. આનંદ કેમ મળે તેનું સંશોધન કર્યું હતું પણ હવે તે નિરાનંદી બને છે. સાધક આનંદ અને આનંદના ઉપકરણથી મુકત થઈ નિરાનંદમાં સમાય જાય છે.
ઉપસંહાર : આત્મસિદ્ધિના બધા પદો સમજાવ્યા પછી શાસ્ત્રકાર ક્રમશઃ એક પછી એક મંતવ્ય રજૂ કરી રહ્યા છે, તેમ આ ગાથામાં પરમાર્થ પ્રાપ્તિનું એક ઉત્કૃષ્ટ મંતવ્ય રજૂ કરી ઈમાનદારી સાથે કર્તવ્ય પરાયણ બની સાચો પુરુષાર્થ કરવાની પ્રેરણા આપી છે. શાસ્ત્રકારે કોઈ ગરજ બતાવી નથી પરંતુ “જો ઈચ્છો' એમ કહીને જો તમારી ઈચ્છા હોય અને તમારું હિત ઈચ્છતા હો, તો આ રસ્તે આવો, એમ પ્રેરણા આપી છે. ખરૂં પૂછો તો પરમાર્થની વાત કહીને શાસ્ત્રકાર સ્વયં એક પરમાર્થ કરી રહ્યા છે. તેમનો કોઈ અંગત સ્વાર્થ નથી, કેવળ જીવના કલ્યાણ માટે આ પ્રરૂપણા કરી છે. ગાથામાં સ્પષ્ટ રૂપે સરવાળો કરી વિષયનો ઉપસંહાર કર્યો છે અને સાથે સાથે અજ્ઞાની જીવ ભવસ્થિતિ જેવા કર્તવ્યહીન સિદ્ધાંતોનું અવલંબન કરી પરમાર્થ રૂપી ઉત્તમ વસ્તુને છેદી નાંખે છે, તેને ટાળી દે છે, માટે શાસ્ત્રકારે સ્વયં છેદો નહીં આત્માર્થ' એમ કહીને ગણિતની ભૂલ ન કરતાં આત્માર્થ રૂપી અંકનો છેદ ન ઉડાડી દેવા માટે એક પ્રકારે કરૂણા વરસાવી છે. ગાથા વિષયના અનુસંધાનમાં યોગ્ય જગ્યાએ યોગ્ય રૂપે ઉચ્ચારવામાં આવી છે અને હવે આગળની ગાથામાં પણ સિદ્ધિકાર આ જ ઉપદેશને વધારે પુષ્ટ કરી રહ્યા છે, હવે આપણે ૧૩૧ મી ગાથાનો ઉપોદઘાત કરીએ.
(૩૨૪)
