________________
સામાન્ય શ્રોતાજનોને માટે પણ મંગલકારી બની રહે છે.
આત્મસિદ્ધિમાં સામાજિક ક્રાંતિ અને ઉત્ક્રાંતિ બંને પ્રકારના બીજ સંગ્રહિત છે અને સહેજે આ બીજો અંકુરિત થાય તેવી તેમાં પરોક્ષભાવે પ્રેરણા આપી છે એટલું જ નહી પરંતુ કયારેક પ્રત્યક્ષરૂપે પણ બિભત્સવાદને પડકાર્યો છે. આપણે આ મહાભાષ્યમાં તે બાબત થોડો ઉલ્લેખ કર્યો છે. અમારા મનમાં આત્મસિદ્ધિની આટલી પ્રતિષ્ઠા થયા પછી મહાભાષ્ય લખવા કે લખાવવા માટે કેવી રીતે ભાવો ઉદ્દભવ્યા તેનો ઉલ્લેખ કરીએ.
આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્રના કેટલાક છૂટક-છૂટક પદો કર્ણગોચર થતા હતા. મોક્ષમાર્ગનો અર્થાત્ તત્ત્વાર્થ સૂત્રનો અભ્યાસ થયા પછી એમ લાગતું હતું કે શાસ્ત્રના દ્રવ્યાનુયોગના જ્ઞાન પછી પણ કોઈ એક કડી તૂટે છે અને મોક્ષમાર્ગમાં જૈનદર્શનની મૂળભૂત જે ધાર્મિક કે તાત્ત્વિક માન્યતા છે, તેનું પૂરું દિગ્દર્શન હોવા છતાં અધ્યાત્મ પ્રકાશની ઉણપ હોય તેમ જણાતું હતું. તે ઉપરાંત સોનગઢના સમયસારના પ્રવચનો અને સમયસારની મીમાંસા જયારે પ્રબલભાવે અધ્યાત્મ ભાવોની વર્ષા કરવા લાગી, ત્યારે એમ લાગતું હતું કે ગુજરાતી ભાષામાં સરળ રીતે અધ્યાત્મભાવોને પીરસતો કોઈ એવો ગ્રંથ હોય તો અતિ આવશ્યક ભાવોની પૂર્તિ થઈ શકે.
| જો કે આત્મસિદ્ધિના પદો ઉપરાંત અપૂર્વ અવસરના પદ પણ મર્મસ્પર્શી હોવાથી આકર્ષણ કરતા હતા. પૂજય ૧૦0૮ તપસ્વી શ્રી જગજીવનજી મહારાજ નિરંતર અપૂર્વ અવસરનું ગાન કરતા અને તેમાંઆનંદિત થઈ વીરવાણીનો અનુભવ લેતા હતા. જ્યારે તેઓ અપૂર્વ અવસર બોલતા હોય, ત્યારે તે પદો આલાદક બની અમારા માટે પણ આનંદદાયક બની જતા. મૂળમાં તો શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી કવિ રાજચંદ્ર તરીકે પ્રસિદ્ધ પામેલા આ યોગીરાજ પુરુષ પ્રત્યે પણ અમોને પ્રથમથી જ ઘણો અનુરાગ હતો. તેમના બૌદ્ધિક ચમત્કારો ચિત્તને પ્રભાવિત કરતા હતા. કુલ મળી શ્રીમદ્ સાહિત્ય સાથે એક રેખા સૂત્રનું નિર્માણ થયું. આ થઈ ભૂમિકાની વાત પરંતુ આંતર ચેતનામાં જે ચિંતન-મનન અને પરમાનંદની અનુભૂતિનો સંચિતભાવ હતો તેને પણ અક્ષર દેહ મળે તેવું સ્કરણ થયા કરતું હતું. છતાં પણ પ્રતીક્ષામાં વર્ષો વીતી ગયા. સામાજિક માનવ સેવાના કાર્યોમાં સશકત હોવાથી અને આંતરધારાને ચીલે ચાલે તેવા લેખાધારી વ્યક્તિઓનો સહયોગ ન હોવાથી મૂળભૂત કાર્ય અવરૂદ્ધ હતું.
આમ જીવનના કિનારે આવ્યા પછી શાંતાબેન બાખડા જેવા તપસ્વી બ્લેન તથા તેમના સુપુત્રોની ભક્તિ પૂર્ણ અભિલાષાથી આત્મસિદ્ધિનું માધ્યમ એક ઉત્તમ સાધન બની ગયું. તેઓની ભવ્ય ભાવનાના કારણે અમારી આંતરિક અભિલાષાને પ્રગટ થવા માટે એક ઉત્તમ તક મળી ગઈ. આત્મસિદ્ધિના એક—એક પદ ઉપર લઢણ થતું રહ્યું અને ક્રમશઃ લેખન કાર્યને સંભાળનાર પૂ. દર્શનાબાઈ મહાસતીજી, નીરૂબેન, આભાબેન વગેરે મળતા ગયા, અને આત્મસિદ્ધિ મહાભાષ્યના બે ભાગ પ્રકાશિત થઈ ગયા. જેમાંપૂ. આરતીબાઈ મહાસતીજીએ પૂરો દ્રષ્ટિપાત કરી શદ્ધિકરણ કરી આપ્યું અને બંને ભાગ પઠનીય બની ગયા. તે જેઓનો મહદ ઉપકાર છે. તેમ અનુમોદનીય છે. | પંથ લાંબો હતો એકસો બેતાલીસ ગાથાનું વિવેચન બારસો પાનાની અપેક્ષા વાળું હતું. આઠસો પાના પાર થયા છતાં આશા બંધાતા કે સંકલ્પ કરતા મન ડગમગ થતું હતું. લગભગ ૫૦ગાથાનો વિવેચ્ય ખંડ અવશિષ્ટ હતો. કામ થોડું ભારે લાગતું હતું, પરંતુ વીર કૃપાથી અરુણોદય નમ્રમુનિ મહારાજની શ્રમ સાધ્ય યાત્રા દ્વારા સાધ્વીજી મહારાજ પેટરબાર પદાપર્ણ કરી શકયા અને પૂજય વીરમતીબાઈ મહાસતીજી જેવા દઢ અને મજબૂત સ્તંભ તથા શ્રી બિંદુબાઈ મ.સા., વિદુષીરત્ના ડૉ. આરતીબાઈ મ.સ. એવં શ્રી સુબોધિકાબાઈ મ.સ આદિ સાધ્વી મંડળને સાથે લઈ પેટરબાર બિરાજયા અને એક ભગીરથ પુરુષાર્થ કરવાનો અવસર ઉપસ્થિત થયો. આત્મસિદ્ધિ મહાભાષ્યનો ત્રીજો ખંડ હવે લખી શકાશે. તેવું નિશ્ચિતરૂપે લાગ્યું. મહાસતીજીઓએ લેખનકાર્ય હાથ ધર્યું અને કૃપાળુ ગુરુદેવની અંતરધારા વરસવા લાગી, ત્રીજા ખંડની યાત્રા લગભગ આઠ મહિના લગાતાર ચાલી. અસ્મલિત ભાવથી લખાણનો પ્રવાહ પ્રવાહિત રહ્યો અને નિર્વિને ત્રીજા ખંડનું નિર્માણ થયું.
| આ કાર્યમાં સતીજીના શ્રમ ઉપરાંત નાનો મોટો બીજો પણ સહયોગ મળતો રહ્યો. દેવલાલીમાં બિરાજતા પૂ. બાપજી લલિતાબાઈ મ.સ. તથા શ્રી તરુલતાબાઈ મ.સ.ની ઉદારતાથી કુમારી આભાબેન અહીં આવી શકયા અને લેખન કાર્યમાં આવશ્યક પૂર્તિ કરતા હતા. આ