________________
છે. લૌકિક આનંદ જન્મ સાથે જ જન્મેલો છે પરંતુ અજન્મા સ્થિતિ સાથે લોકોત્તર આનંદ સ્વભાવગત કંડારેલો છે. અજન્માદશા સુધી જવું, તે ગાથાનું મુખ્ય લક્ષ છે. હું જમ્યો જ નથી' જન્મતો પણ નથી અને જન્મધારણની યોગ્યતા પણ નથી. જન્મ સાથે તો વ્યવહાર અને પરિગ્રહના પોટલા બાંધેલા છે. સ્વતંત્ર વિચરણ કરતાં આત્માએ જન્મની સાથે જ જેની સાથે કાંઈ લેવા-દેવાનું ન હતું, તેવા પૌગલિક પદાર્થોમાં મમતાના તાર બાંધ્યા છે પરંતુ અજન્મા એવો આત્મા જો પોતે પોતાને જાણે અને પોતાને જન્મથી ભિન્ન માને, તો હવે તે નિર્ણય કરે છે કે હું તો અજન્મા છું. જે જન્મ્યો છે તે ભલે માર ખાય કે સુખદુઃખ ભોગવે, તો તેનો જવાબદાર તે જ છે, જે જન્મ પામ્યો છે. ભૂલથી કોઈ અગ્નિનો સ્પર્શ કરે, તો તે ભૂલ કરનારો દાઝે છે પરંતુ જે દાઝનારથી છૂટો પડયો છે, તેવો અદા દાઝી શકતો નથી માટે જ નમિરાજર્ષિએ કહ્યું છે કે મિદના માળા રે મે ડબ્લડ઼ વિવો . મિથિલા સળગી રહી છે, તેમાં હું સળગ્યો નથી. આ છે અજન્માની મસ્તી. આ છે જન્મરહિત તત્ત્વનું નવનીત.
ઉપસંહાર : સિદ્ધિકાર ક્રમશઃ પોતાના પ્રત્યુત્તરને તર્કસિદ્ધ કરી દૃઢભાવે મોક્ષમાર્ગની સ્થાપના કરી રહ્યા છે. આ ગાળામાં સ્પષ્ટભાવે કહ્યું છે કે મુકિતસાધના ક્રમશઃ થાય છે, જન્મોની ગણના ઘટતી જાય છે, તેમ તેમ મુમુક્ષુ આગળ વધતો જાય છે અને જન્મોની સંખ્યા ઓછી કરવા માટે મત-મતાંતર, મતોના આગ્રહ, વ્યર્થ વાદવિવાદ તેમજ વિકલ્પોની ચંચળતાનો ત્યાગ કરીને વિતરાગ પ્રભુનો જે આ ધોરી માર્ગ છે અને ગાથામાં પણ સ્પષ્ટપણે આ માર્ગની સ્થાપના કરી વિધિવત્ કથન કર્યું છે, તે માર્ગની સાધના કરવી જરૂરી છે. સાધના કરશે તેને નિશ્ચિત ફળ મળશે, તેવો ધ્વનિ અભિવ્યકત કર્યો છે. આખી ગાથા એક નિશ્ચિત અંગુલીનિર્દેશ કરી ચોક્કસ માર્ગ તરફ જવા માટે ઈશારો કરે છે. આ ગાથા દાર્શનિક રીતે ખાસ સિદ્ધાંતની બૌદ્ધિક ભાવના વ્યકત કરી રહી છે. જેને આપણે વિવેચન કર્યું છે.
....
(૧૧૩)
આ
