________________
ઉપસંહાર : સિદ્ધિકારે આ ગાથામાં અચૂક ઉપાયનો ઉલ્લેખ કરીને બોધાત્મક વીતરાગભાવની અભિવ્યકિત કરી છે, જેને સાધનામાં મોહનીયકર્મના મુખ્ય બે પ્રકાર છે. (૧) શ્રદ્ધાનો ભંગ કરે, તે મિથ્યામોહ અને (૨) અવ્રતાદિ હિંસાત્મક પ્રવૃત્તિનો નિરોધ ન થવા દે, અર્થાતુ વિભાવભાવોનો પ્રણેતા તે ચારિત્રમોહ. આ બંને મોહને બાધક માનવામાં આવ્યા છે. તેને હણવાથી અર્થાત્ તેનો લય થવાથી મુકિતમાર્ગ સ્પષ્ટ પ્રાપ્ત થાય છે. આ ઉપાય પ્રત્યક્ષરૂપ છે. આ ગાથામાં મોક્ષ હોવા છતાં મોક્ષનો ઉપાય નથી, તેવી શંકાનો સચોટ જવાબ આપવામાં આવ્યો છે, માટે જ ગાથામાં “અચૂક શબ્દનો પ્રયોગ છે. નિશ્ચયભાવે ઉચ્ચારેલી આ વાણી સ્વયં શાસ્ત્રકારના હૃદયમાં પ્રગટ થયેલા ભાવોની પ્રતિરૂપ શ્રદ્ધાવાળી છે. ગાથામાં ક્રમશઃ જે સંવાદ ચાલી રહ્યો છે, તેના એક પછી એક ભાવોની પૂર્તિ કરી રહ્યો છે. હવે આગળની ગાથામાં આ સંવાદની પુષ્પમાળાને નિહાળીએ.
