________________
૪૯
ગાથા:
.
પ્રતિક્રમણની ઉપયોગિતા. सम्मदिही जीवो, जइवि हु पावं समायरे किंचि। अप्पो सि होइ बंधो, जेण न निबंधसं कुणइ ॥३६॥ तं पि हु सपडिक्कमणं, सप्परिआवं सउत्तरगुणं च
खिप्पं उवसामेई, वाहि व्य सुसिकिखओ विज्जो ॥३७॥ ભાવગીતઃ
સમ્યગદષ્ટિ જીવ કદાપિ કોઈપણ પાપ કરે તોયે, નિષ્ફરતા નહિં હોવાથી અતિ અલ્પ બંધ તેને થાયે. ૩૬ તે પણ જલ્દી નાશ કરે છે કુશળવૈદ્ય જેમ રોગ હરે,
પ્રતિક્રમણ કરી, પશ્ચાતાપે, પ્રાયશ્ચિત લઈ ગુરૂ પાસે. ૩૭ અર્થ: A સમ્યગૃષ્ટિ જીવને– સાચી સમજવાળા મનુષ્યને જે કદાચ નિર્વાહ પૂરતી ડીક (ખેતીવાડી વગેરે) પાપ પ્રવૃતિ કરવી પડે તે પણ તેમાં નિષ્ફરતા-નિર્દયતા ન હોવાથી તેને ઘણું જ છેડે કર્મબંધ થાય છે. (જે પાપ પ્રવૃત્તિ ખૂબ આસક્તિ પૂર્વકરસપૂર્વક થાય તેને કર્મબંધ અતિ ચીકણ હોય છે.) ૩૬
જેમ કુશળ વૈદ્ય (નેહન, સ્વેદન, વમન, વિરેચન અને બસ્તિ આદિ પંચ કર્મથી) રોગને જલ્દી શાંત કરે છે તેમ સાચી સમજવાળ જીવ, ઉપર જણાવેલ તે અપ કર્મબંધને પણ પ્રતિ- . કમણથી, પશ્ચાતાપથી અને પ્રાયશ્ચિતથી જલ્દી શાંત કરે છે. ૩૭. ૯. સમિતિ–એકાગ્ર પરિણામ વાળી સુંદર ચેષ્ટા. સમિતિ પાંચ છે.
૧. ઈસમિતિ ૨. ભાષા સમિતિ ૩. એષણ સમિતિ
૪. આદન નિક્ષેપ સમિતિ ૫. પારિષ્ઠાપનિકા સમિતિ " અથવા શ્રાવકની અગિયાર પડિમા પણ સૂમિતિ કહેવાય. ગુપ્તિ-નિવૃત્તિ પ્રધાન છે, જ્યારે સમિતિ-પ્રવૃત્તિ પ્રધાન છે.
