________________
૧૩
ભગવાન બુદ્ધે
નાખવામાં આવ્યું; અને પેાતે દાસીપુત્ર હતા એ વાત વિઙૂડભને કાને ગઈ. ઉંમરલાયક થયા પછી વિડને જબરદસ્તીથી કાસલદેશનું રાજ્ય કબજે કર્યુ અને વૃદ્ધ પસેનદિને શ્રાવસ્તીમાંથી હાંકી કાઢયો. સેનિદ્ર પેાતાના ભાણેજ અજાતશત્રુને આશ્રય લેવા માટે અજ્ઞાત વેશે નીકળ્યે . પણ તેને ખૂબ જ કષ્ટ સહેવાં પડયાં અને તે રાજગૃહની બહારની એક ધર્મશાળામાં મરણ પામ્યા.
બાપના મૃત્યુ પછી વિસ્ફૂડને શાકયો પર ચડાઈ કરવાના વિચાર કર્યાં. ભગવાન મુદ્દે તેને ઉપદેશ કરીને બે વખત તેને તે વિચાર માંડી વળાવ્યા. પણ ત્રીજે વખતે મધ્યસ્થી કરવા જેટલેા સમય બુદ્ધને નહિ હાવાથી વિડૂડલે પેાતાને વિચાર અમલમાં મૂકયો. તેણે શાકચોપર ચડાઈ કરીને તેમને કચ્ચરઘાણ કાઢવો. તેમનામાંથી જે શરણે આવ્યા કે ભાગી ગયા તે સિવાયનાં બાકી બધાંની સ્ત્રીઓ અને બાળકેા સહિત તેણે કતલ કરી અને તેમનાં રક્તવડે પેાતાનું સિંહાસન ધાવરાવ્યું.
શાકયોને હરાવીને વિડંભ શ્રાવસ્તી આવ્યા અને અચિરવતીને કાંઠે લશ્કરનું થાણું નાખીતે ખેડે. આસપાસના પ્રદેશમાં કસમયે ભયાનક વરસાદ થવાથી અચિરવતીમાં મહાપૂર આવ્યું અને લશ્કરના કેટલાક સૈનિકા સાથે વિઙભ તે પૂરમાં તણાઈ ગયા.
મગધદેશમાં તેમ જ કાસલદેશમાં પણ એકસત્તાક રાજ્યપદ્ધતિ મજબૂત થતી હતી, એ વાત વિત્તુભની કથા પરથી સ્પષ્ટ થાય છે. તેણે પોતાના લોકપ્રિય પિતાની ગાદી તફડાવી હોવા છતાં કાસલાએ તેની સામે વિરોધને એક શબ્દ પણ કાઢથો નહિ.
૫. વજી
મહાજનસત્તાક રાજ્યામાં ત્રણ રાજ્યા જ સ્વતંત્ર રહ્યાં હતાં. એક વજ્રનું, અને એ પાવા અને કુકિંશનારાના મલેાનાં. આમાં વજ્ઝએનું રાજ્ય બળવાન અને સમૃદ્ધ હતું. તેમ છતાંય તેને વિનાશ
}
