________________
ર૭૪
ભગવાન બુદ્ધ
ઉદાયિ–ભગવાન, અમારી વાતની વાત જવા દે. તે કાંઈ દુર્લભ નથી. પણ મને એક વાત યાદ આવે છે. કેટલાક સમય પહેલાં જુદા જુદા સંપ્રદાયના શ્રમણબ્રાહ્મણો એક કૌનૂડલશાલામાં* ભેગા થયા હતા. તેમનામાં સવાલ ઉપસ્થિત થયો કે પૂરણ કમ્સ, મખલિ ગસાલ, અજિત કેસકંબલ, પકુધ કચ્ચાયન, સંજય બેલદ્રપુર, નિગણ્ય નાથપુર અને શ્રમણ ગતિમ, એ બધા મેટા સંઘના નેતાઓ આજે વર્ષાવાસ (ચાતુર્માસ) માટે રાજગૃહની પાસે રહે છે, એ અંગમગધના લોકોનું ભારે મોટું સદ્દભાગ્ય છે એમ સમજવું જોઈએ! પણ આ મુખ્યામાં શ્રાવક જેનો યોગ્ય આદર કરે છે, એવો મુખ્ય કોણ? અને શ્રાવકે તેના આશ્રય નીચે કેવી રીતે વર્તે છે?
ત્યારે કેટલાકેાએ કહ્યું, “આ પૂરણ કમ્સપ પ્રસિદ્ધ નેતા છે. પણ શ્રાવકે તેને માન આપતા નથી અને તેના આશ્રય નીચે રહેવા માગતા નથી. તેમનામાં ઝઘડાઓ પેદા થાય છે.” તે જ પ્રમાણે બીજા કેટલાકેએ મખલિ ગેસાલ ઈત્યાદિ આગેવાનોના શ્રાવકમાં પણ કેવી રીતે ઝઘડા થાય છે, તેનું વર્ણન કર્યું. અને કેટલાકેએ કહ્યું, “આ શ્રમણ ગોતમ પ્રસિદ્ધ નેતા છે. તેના શ્રાવકો તેને યોગ્ય માન આપે છે અને તેના આશ્રય નીચે રહે છે. એકવાર ગોતમ એક મોટી સભામાં ધર્મોપદેશ કરતા હતા. ત્યાં શ્રમણ ગેમના એક શ્રાવકે ઉધરસ ખાધી. તેને ઘૂંટણવડે દબાવીને બીજાએ ધીમેથી કહ્યું. “ગરબડ કરીશ નહિ, આપણું શાસ્તા (ગુરુ) ધર્મોપદેશ કરે છે. જે વખતે શ્રમણ ગતિમ સેંકડો લોકોની પરિષદમાં ધર્મો પદેશ કરે છે, તે વખતે તેના શ્રાવકની છીંક કે ઉધરસને અવાજ પણ સંભળાતું નથી. જોકે ભારે આદરથી તેનો ધર્મ સાંભળવા તૈયાર હોય છે..”
ભગવાન–હે ઉદાયિ, મારા શ્રાવકે મારી સાથે આદરથી વર્તે છે અને મારા આશ્રય નીચે રહે છે, એનાં શાં કારણે તેને લાગે છે?
* વાદવિવાદની જગ્યા.
