________________
૨૨૦
ભગવાન બુદ્ધ
જેઓ વેપાર કરવાને સમર્થ હતા તેમને મૂડી આપીને વેપારની અભિવૃદ્ધિ કરી અને જેઓ સરકારી નોકરી માટે યોગ્ય હતા તેમની સરકારી કામ પર યોગ્ય જગ્યાએ નિમણુક કરી. આ ઉપાયનો અમલ કરવાથી મહાવિજિતનું રાષ્ટ્ર થોડા સમયમાં જ સમૃદ્ધ થયું. ધાડ અને ચોરીઓ નષ્ટ થવાથી કર વસૂલ થઈને ખજાને વધ્યો, અને લેકે નિર્ભયતાથી બારણાં ખુલ્લાં મૂકીને પિતાનાં બાળકને રમાડતાં કાળ વિતાડવા લાગ્યાં.
એક દિવસ મહાવિજિત રાજાએ પુરોહિતને કહ્યું, “ હે બ્રાહ્મણ, તમે બતાવેલા ઉપાયથી મારા રાજ્યના અંદરની બળવાખોરી નષ્ટ થઈ છે, મારી તિજોરીની સાંપત્તિક સ્થિતિ ઘણી સારી છે, અને મારા દેશનાં બધાં લેકે નિર્ભયતાથી અને આનંદથી રહે છે. હવે હું મહાયજ્ઞ કરવા ઈચ્છું છું. તેનું વિધાન મને કહે.”
પુરોહિત બોલ્યોઃ “આપને મહાયજ્ઞ કરવો હોય તો તે કામમાં પ્રજાની અનુમતિ લેવી જોઈએ. તેથી પહેલાં રાજ્યનાં બધાં લકાને જાહેર રીતે તમારી ઈચ્છા જણાવી તે કામમાં તેમની સંમતિ મેળવે.”
રાજાની ઈચ્છાને અનુસરીને બધાં લેકેએ યજ્ઞને અનુમતિ આપી અને તે મુજબ યજ્ઞની તૈયારી કરીને પુરોહિતે રાજાને કહ્યું
આ યજ્ઞમાં ઘણી સંપત્તિ ખર્ચાશે, એવો વિચાર યજ્ઞની શરુ - આતમાં મનમાં લાવશો નહિ. યજ્ઞ ચાલતો હોય ત્યારે મારી સંપત્તિ નાશ પામે છે એવો વિચાર, અને યજ્ઞ પૂરો થયા પછી મારી સંપત્તિ નાશ પામી એવો વિચાર, તમે મનમાં લાવશે નહિ. આપણુ યજ્ઞમાં ભલા બૂરા લેકે આવશે. આપણે તેમાંના સપુરુષો પર નજર રાખીને યજ્ઞ કરવો અને પિતાનું ચિત્ત પ્રસન્ન રાખવું.”
| મહાવિજિતના તે યજ્ઞમાં ગાય, બળદ, બકરાં કે ઘેટાં મારવામાં આવ્યાં નહિ. ઝાડ તોડીને ચૂપ કરવામાં આવ્યા નહિ. દર્ભોનાં
