________________
૧૦૨
ભગવાન બુદ્ધ
આઠ પગિથયાં શીખવ. આ બન્નેને ગુરુ એક જ હોવો જોઈએ અને પછી એ બનેએ જુદા પંથ કાઢયા હોવા જોઈએ. પણ તેના માર્ગમાંય બોધિસત્વને ખાસ સાર જણાય નહિ. તેથી રાજગૃહ જઈને ત્યાંના પ્રસિદ્ધ શ્રમણ પંથનું તત્ત્વજ્ઞાન જાણી લેવાનો તેણે નિશ્ચય કર્યો.
બિંબિસાર રાજા સાથે મેળાપ રાજગૃહમાં બોધિસત્વ આવ્યા તેનું વર્ણન એક અજ્ઞાત કવિએ સુત્તનિપાતના પમ્બજાસુરમાં કર્યું છે. તેને અનુવાદ નીચે મુજબ:--
૧. ચક્ષુષ્યન્ત (બોધિસરવે) પ્રવજ્યા શા માટે લીધી અને કયા વિચારને લીધે તેને તે ગમી તે કહીને હું (તેની પ્રત્રજ્યાનું વર્ણન કરીશ.
૨. ગૃહસ્થાશ્રમ એટલે સંકડાશવાળી અને કચરાવાળી જગ્યા અને પ્રવજ્યા એટલે ખુલ્લી હવા, એમ જાણવાથી તેણે પ્રવજ્યા લીધી.
૩. પ્રવજ્યા લીધા પછી તેણે શારીરિક પાપકર્મને ત્યાગ કર્યોવાચસિક દુર્વર્તન તજી દીધું અને પિતાની ઉપજીવિકા શુદ્ધ માર્ગ વડે ચલાવી.
૪. બુદ્ધ મગધના ગિરિવ્રજમાં (રાજગૃહમાં) આવ્યા. શરીર પર ઉત્તમ લક્ષણો પ્રકટ થયેલી અવસ્થામાં તેણે ભિક્ષાટન માટે રાજગૃહમાં પ્રવેશ કર્યો.
૫. પિતાના પ્રાસાદપરથી બિબિસારે તેમને જોયા. તેની લક્ષણસંપત્તિ જોઈને બિંબિસારે કહ્યું,
૬. અહો ! આ મારું કહેવું સાંભળો --આ પુરુષ સુંદર, ભવ્ય, શુદ્ધ અને આચરણથી સંપન્ન છે. તે પગથી બે હાથ આગળના અંતર પર નજર રાખીને ચાલે છે. (ચુનમત્ત વતિ)
૭. પગ આગળ નજર રાખીને ચાલવાવાળો આ જાગ્રત ભિક્ષુ હલકાં કુળને જણાતું નથી. તે કયાં જાય છે તે દેડતા જઈને, હે રાજદૂત, જોઈ આવો,
૮. તે ભિક્ષુ (બોધિસત્વ) ક્યાં જાય છે અને ક્યાં મુકામ કરે કરે છે તે જોવા માટે તે (બિંબિસાર રાજાએ મોકલેલા) દૂતો તેની પાછી ગયા.
