________________
ગંભિર
ભાષાશુદ્ધિ તત્સમ શબ્દના સામાન્ય દોષ ૪૩૫ વિપરિત વિપરીત (વિપરિ+ઇત ઇ=
જવુંનો ભૂકૃ.) ઇતીહાસ
ઇતિહાસ (ઈતિહઆસ) દંપતિ
દંપતી તિવ્ર
તીવ્ર પતીત
પતિત (પઈત-ભૂ. 5. નિ
આગમસહિત પ્રત્યય) ઉપવિત
ઉપવીત આધિન
આધીન (સંસ્કૃતમાં “અધીની છે.) સંહ્યાદ્રી
સહ્યાદ્રિ
ગંભીર સુશિલ
સુશીલ મહીમાં
મહિમા બિભત્સ
બીભત્સ કાતાલિ ન્યાય કાકતાલીય ન્યાય ઉજવળ
ઉ જ્વળ (ઉદ્દ+જ્જવળ) પ્રજજવલિત
પ્રજ્વલિત (પ્રજવલિત) લક્ષમાં રાખો કે રકાર પછી વ્યંજનને દ્વિર્ભાવ વૈકલ્પિક છે. સંસ્કૃતમાં એ નિયમ છે કે સ્વરની પછી કે ટૂ આવ્યું હોય અને તે કે જૂની પછી વ્યંજન આવે તે તે વ્યંજનને વિકલ્પ દ્વિર્ભાવ થાય છે. સંસ્કૃતરિક્ષ, પૃ. ૫૩, નિગ ૨ જુઓ. આ પ્રમાણે દ્વિર્ભાવ વૈકલ્પિક છે. દાખલા –
મૂર્તિ-ર્તિ, કીર્તિ-ર્તિ, વાર્તા–ન, સ્મૃતિ-ત્તિ, કર્તવ્ય-વ્ય; વર્તમાન–વર્તમાન; કર્તા
