________________
સજન સ્તુતિ
૫o
गम्भीरार्थसमर्थने बत खलाः,
વારિન્યો છે तत्को नाम गुणोऽस्तु कश्च सुकविः,
વિ. વ્યમિત્યા િ स्थित्युच्छेदमति हरन्ति नियतां,
दृष्टा व्यवस्थाः सत्ताम् ॥ ४॥ સુગમ-સરળ અર્થવાળું કવિનું કાવ્ય કે જે સ્વયં પણ સમજી શકાય તેવું હોય ત્યાં દુર્જને કહે છે કે, “આ કાવ્યમાં તે કશી વિશેષતા નથી. અને જે ગંભીર અર્થથી પરિપૂર્ણ કોઈ કાવ્ય હશે તે તેઓ કહેશે કે, “આ કાવ્ય તે કાઠિન્ય દોષથી કલંક્તિ થએલું છે.”
ત્યારે હવે એમ થાય છે કે તે પછી કવિત્વ નામને ગુણ કેને કહે? જગતમાં સુકવિ કેણ હશે? સારું કાવ્ય કયું હશે?
આવી જાતની કવિજગતના અસ્તિત્વને જ ઉછેદ કલ્પતી મતિ ઉત્પન્ન થઈ જાય છે. પણ જ્યારે સજજનેની શુદ્ધ સૌજન્યભરી કાવ્ય વ્યાખ્યાદિની વ્યવસ્થા અમે જોઈએ છીએ ત્યારે તે અમંગળ મતિને તરત નાશ થઈ જાય છે. [९३८] अध्यात्मामृतवर्षिणीमपि कथा
मापीय सन्तः सुखम् । गाहन्ते विषमुगिरन्ति तु खलाः,
वैषम्यमेतत्कुतः॥
