________________
૪૩૪
શ્રી અધ્યાત્મસાર પ્રત્યે
રક્ષા પણ નથી. જ્યારે જેના આયુષ્યકર્મને નાશ થાય છે ત્યારે તેનું મૃત્યુ થાય છે, અન્યથા જીવન રહે છે. એટલે હિંસાદિ અંગેની લૌકિક વ્યવસ્થા જ બેટી છે.૨૬૩ [७८०] हिंसादयाविकल्पाभ्यां स्वगताभ्यां तु केवलम् । '
फलं विचित्रमाप्नोति परापेक्षां विना पुमान् ॥१०॥
જ્યારે હિંસા કે દયા કરવામાં આવે છે ત્યારે તે આત્મામાં હિંસાનો કે દયાને પરિણામ ઉત્પન્ન થાય છે અને તે પરિણામ જ સારા માઠાં ફળે તે આત્માને બતાડે છે. આમાં પદ્રવ્યની કેઈ અપેક્ષા રહેતી જ નથી. એટલે કે કોઈનું હણતો નથી, કોઈ કોઈને રક્ષત નથી છતાં તેને હણવાનું, રક્ષવાનું જે ફળ છે, તે તે તેવા તેવા પરિણામને લીધે જ મળે છે. એટલે જ પારદ્રવ્ય ન પણ હોય છતાં હિંસાદયાદિને પરિણામ થાય તે તેના સારામાઠાં ફળ અવશ્ય મળી જાય છે. [७८१] शरीरी प्रियतां मा वा, ध्रुवं हिंसा प्रमादिनः ।
दयैव यतमानस्य वधेऽपि प्राणिनां कचित् ॥१०४॥
નિશ્ચયનયવાદી કહે છે કે સામો જીવ મરે કે ન મરે પણ જે પ્રમાદી છે તેને તે અવશ્ય હિંસાનું પાપ લાગે છે. કેમકે તેને તે વખતે કષાય પરિણામરૂપ પ્રમાદ છે માટે તેનું ફળ તેને મળે જ.
અને અજાણતાં ક્યારેક પ્રાણી મરી જાય તે પણ ૨૬૩. સ. સાર : ૨૪૭ થી ૨૭ર.
